Zorgbeleid ziekenhuizen: doorgedreven reorganisatie van het aanbod
|
De zorgvraag van de patiënt moet primeren op het zorgaanbod. Dat betekent dat we moeten evolueren naar een datagestuurde populatiegerichte aanpak. We vragen de overheden om hun visie op en de finaliteit van de ziekenhuisnetwerken duidelijk aan te geven. Ziekenhuizen spelen ook een rol in het verminderen van de behoefte aan complexe medische interventies en werken samen met de eerste lijn aan een gezondere samenleving. We pleiten ervoor om de betrokkenheid van de ziekenhuizen in de eerstelijnszones te verhogen door een actieve participatie in de zorgraden en de Vlaamse netwerken geestelijke gezondheid, en niet enkel als optionele partner.
We pleiten voor het actualiseren van de definitie ‘ziekenhuis’: van een beddenhuis wordt het een gespecialiseerd activiteitencentrum (dagziekenhuis, gespecialiseerde residentiële behandeling), met een breed aanbod van outreachende en ondersteunende diensten in de uitbouw van de geïntegreerde zorg. We vragen een goede verdeling van de zorgopdrachten. Het bij KB benoemen van de loco- en supraregionale zorgopdrachten was een eerste stap. In een volgende fase moet werk gemaakt worden van de aanpassing van de ziekenhuiswet en de ziekenhuisnormering, zodat het mogelijk wordt om te evolueren van aanbod- naar meer behoefte- en vraaggestuurde organisaties. We vragen een herwerking van de erkenningsnormen in functie van het centraliseren van bepaalde diensten, ook met het oog op betere kwaliteit, interdisciplinaire expertise en efficiëntie. Patiënten moeten de garantie hebben op een basisaanbod dichtbij. Die
aanpassing moet ook meer gestructureerde samenwerking tussen ziekenhuizen faciliteren. De locatie van het aanbod is ondergeschikt aan de garanties van kwaliteit en veiligheid, toegankelijkheid en continuïteit. Als dit gegarandeerd is, moeten ziekenhuizen hun aanbod flexibel kunnen organiseren (op campus-, ziekenhuis- of netwerkniveau). Ook de supraregionale zorg heeft nood aan samenwerking met omliggende netwerken. Zorghotels en herstelverblijven zullen in het nieuwe landschap een plaats moeten krijgen. Het concept “focused clinic” en “community hospital” moet verder uitgewerkt worden, waarbij de (juridische) barrières voor implementatie moeten worden geïdentificeerd en aangepast.
Er is nood aan een nieuw model van niet-geplande zorg voor somatische en mentale zorgnoden. Spoeddiensten en huisartsenwachtposten worden overspoeld door aanmeldingen van patiënten, die zich soms niet op het meest gepaste echelon aanbieden. Een doorgedreven samenwerking waarbij huisartsenwachtposten en ziekenhuizen één organisatorisch geheel vormen dringt zich op.
De enorme toename van het aantal ouderen zal ook de algemene ziekenhuizen voor grote uitdagingen stellen. Voor patiënten op heel hoge leeftijd moeten we ziekenhuisopnames zoveel mogelijk vermijden. Dat kan door de medische expertise in woonzorgcentra te ondersteunen vanuit de ziekenhuizen.
Hiervoor is er nood aan een regelluw kader en een doorgedreven samenwerking tussen de federale en Vlaamse overheid.
Er is nood aan een stevig wettelijk kader met kwaliteits- en veiligheidsnormen voor de privéklinieken. Dat zijn praktijken die volledig los van het ziekenhuis functioneren en waar artsen-specialisten ingrepen doen voor één specifieke pathologie. De artsen uit deze privéklinieken nemen niet deel aan de ziekenhuisactiviteit en de wachtdiensten. De groei van het aantal en de activiteiten van privéklinieken houdt risico’s in voor de patiënten en verstoort de werking en evenwichten in de ziekenhuizen. Bijvoorbeeld: de toename van specifieke zorgvragen in het ziekenhuis na gebrekkige ingrepen in een privékliniek, een braindrain naar privéklinieken door gunstiger werkregimes, minder specialisten in het ziekenhuis voor het draaien van wachtdiensten… Patiënten met complexe pathologie en financieel kwetsbare patiënten kunnen minder of niet in privéklinieken terecht. Zo dreigt een geneeskunde op twee snelheden, onvoldoende kwaliteits- en veiligheidsgaranties, geen garantie op naleving van de patiëntenrechten, geen garantie op (financiële) transparantie… We moeten ook waakzaam zijn dat de continuïteit van zorg niet in het gedrang komt. Mogelijke wetgevingsinitiatieven zijn:
- Een meld- en vergunningsplicht, gekoppeld aan erkenningsnormen en toezicht
- Het koppelen van de terugbetaling van prestaties aan een erkenning
- Het opleggen van een formele samenwerking met een ziekenhuis(netwerk)
Zorgnet-Icuro vraagt een holistische benadering van het revalidatielandschap waarin de rol van alle betrokken federale en Vlaamse actoren duidelijk gedefinieerd wordt. Het advies van de Federale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen (FRZV) en het uitgewerkte standpunt van Zorgnet-Icuro kunnen hiervoor als basis dienen.