Woonzorgcentra: over meten, weten en te weinig personeel
De woonzorgcentra zijn vandaag, 1 februari 2017, weer volop in het nieuws. Enerzijds maakte het ACV de resultaten bekend van een enquête bij het personeel van woonzorgcentra. Daaruit blijkt – eens te meer – dat de werkdruk in de woonzorgcentra bijzonder hoog is. Anderzijds publiceerde het Agentschap Zorg & Gezondheid een nieuw rapport over de verplichte meting van kwaliteitsindicatoren in woonzorgcentra, onder meer over medicatietoediening en valincidenten. Een en ander werd vandaag in de media op één hoop gegooid en met elkaar in verband gebracht. Enkele kanttekeningen.
Het is eens te meer jammer dat de pers vandaag vooral focust op het negatieve, en cijfers brengt zonder veel context of nuance. Een krant kopt dat er 1690 “medicijnincidenten” waren in de week van de registratie. Op een totaal van 73.940 bewoners gedurende 7 dagen gaat het m.a.w. om 0,0032 fouten in verband met de medicatie per dag dat er zorg gegeven wordt. Het gaat dan om verkeerde dosissen, een verkeerd tijdstip, verkeerde medicatie. Uit internationaal onderzoek blijkt echter dat echt zware fouten in verband met medicatie vrij zeldzaam zijn. En dat veruit de meeste fouten gebeuren in contexten waar er een “zorgoverdracht” gebeurt (transfer van het ziekenhuis naar het woonzorgcentrum, van thuissituatie naar wzc…). Het “meten” gebeurt ook niet automatisch: cijfers dienen te worden verzameld. Dat is mensenwerk, en wanneer dit achteraf gebeurt, is dat op zich al problematisch. Een goede registratie veronderstelt dat die “aan bed/in de zorg” kan gebeuren. Digitalisering kan hier een oplossing bieden.
In tegenstelling tot vroeger worden nu veel zaken verplicht gemeten en geregistreerd in zorginstellingen. Dat brengt veel naar boven dat vroeger niet was geweten. De resultaten kunnen confronterend zijn, maar het creëert wel een cultuur van openheid, en een sfeer dat er uit de fouten kan geleerd worden. Het maakt personeelsleden bewuster van zaken die anders en beter kunnen aangepakt worden. Op de studiedagen tonen verscheidene voorzieningen dat meetresultaten de motor zijn om verbetertrajecten uit te werken. Zorgnet-Icuro wil dit stimuleren. Het is evident dat zorgprofessionals en zorgorganisaties verantwoording moeten én willen afleggen over wat zij doen. Zij moeten laten zien hoe ze werken aan de kwaliteit en veiligheid van de zorg voor onze bewoners. Feedback over goede zorg krijg je door dialoog met bewoners, familie en medewerkers, maar ook door inzicht in handelen door te registreren en te analyseren. Juist door te leren wordt de zorg steeds beter en veiliger. Soms wordt de relatieve onbetrouwbaarheid van de huidige metingen gebruikt om het meten af te schieten als onderdeel van kwaliteitsbeleid. Laat ons niet in deze val trappen.
De ACV-personeelsenquête bevestigt dan weer de toenemende zorgverzwaring in de woonzorgcentra. Minister Vandeurzen voorzag eind 2016 nog een bijkomend budget van 10,8 miljoen euro voor bijkomende RVT-financiering. Dat is nog steeds veel te weinig om kwaliteitsvolle zorg te verlenen aan de steeds groter wordende groep van zwaar zorgbehoevenden. In de commissie Welzijn, Volksgezondheid en Gezin van het Vlaams Parlement werd gisteren nog gedebatteerd over het ouderenbeleid. Vergrijzing treft ons allemaal. Alle politieke partijen leken het erover eens dat er bijkomend personeel in de woonzorgcentra en gezinszorg nodig is om de exponentieel toenemende zorgverzwaring aan te kunnen. Zorgnet-Icuro roept de voltallige Vlaamse overheid dan ook op om in de loop van 2017 en de volgende jaren sterk in te zetten om een kwaliteitsvolle & betaalbare zorg voor kwetsbare ouderen.