Verlieslatende Vlaamse algemene ziekenhuizen: 2023 kondigt zich aan als nog een groter rampjaar
De krant De Tijd publiceert zijn jaarlijkse analyse van de jaarrekeningen 2022 van de Vlaamse ziekenhuizen. De resultaten zijn onthutsend. De helft van de Vlaamse ziekenhuizen sloot het jaar af met rode cijfers. De inflatie, met fors stijgende loonkosten, en de dure energie doen hen de das om. Bovendien kondigt 2023 zich nog dramatischer aan. De energiekosten wegen immers voor de ziekenhuizen in 2023 nog zwaarder door dan het jaar voordien.
Ten opzichte van 2021 gaat het globaal resultaat van de Vlaamse algemene ziekenhuizen voor 2022 in één klap met 191 miljoen achteruit. Van een winst van ca. 154 miljoen naar een verlies van bijna 37 miljoen. Dat is ongezien. Zelfs in besparingsjaren is de daling nooit zo sterk geweest. Toen wisten de ziekenhuizen – mits belangrijke maatregelen om de kosten te beheersen – de rekening nog min of meer te laten kloppen. Het is de eerste keer dat de sector globaal in het rood gaat. Uit de jaarlijkse MAHA-analyse van Belfius weten we bovendien dat in de afgelopen jaren de winstmarges al flinterdun waren geworden. Voor 2021 haalde het courant resultaat niet eens de drempel van 1% op de totale omzet.
Grootste boosdoeners zijn de inflatie en de energieprijzen. Er waren niet alleen 6 loonindexaties, maar ook een grote stijging van de kosten voor materiaal, apparatuur en diensten, bijvoorbeeld was en linnen. De gestegen energiekosten zorgden in 2022 voor een meerkost van 67 miljoen euro in vergelijking met 2021. Ziekenhuizen die aan het bouwen of renoveren zijn, kregen daar de exuberante stijging van de bouwkosten nog eens bovenop. De Vlaamse overheid voorziet immers niet in een indexeringsmechanisme dat de werkelijke stijging van de bouwkosten volgt.
Het is nu al zeker dat de resultaten van 2023 de ziekenhuizen nog dieper in het rood zullen duwen. Een bevraging van Zorgnet-Icuro begin september 2023 leert dat de ziekenhuizen hun energie-uitgaven voor 2023 zien verdubbelen ten opzichte van 2022. Voor dit jaar komt er nog eens 138 miljoen euro extra energiekost bij. Dat die stijging dit jaar nog zo sterk is, komt omdat veel ziekenhuizen voor 2022 nog vastgeklikte energiecontracten hadden die dit jaar aflopen. Wie 2022 nog positief kon afsluiten, zal dat wellicht niet meer kunnen voor 2023. Gevolg is dat de ziekenhuizen noodgedwongen hun buffers moeten aanspreken.
Margot Cloet: “Putten uit je spaarpot kan je één of maximum twee keer doen, maar iedereen weet dat je structurele tekorten op die manier niet kan blijven dekken. Bovendien schroeven de ziekenhuizen al sinds enkele jaren systematisch hun investeringen terug. Dat baart zorgen. Van de federale compensatie van 80 miljoen voor de gestegen energiekosten gaat er 39 miljoen naar de Vlaamse ziekenhuizen, terwijl de extra kosten in de realiteit neerkomen op 162 miljoen. We vragen dat de federale overheid hier een extra inspanning doet om de gestegen kosten daadwerkelijk te compenseren, evenals een structurele verlaging van de btw van 21% naar 6% voor aardgas en elektriciteit. Aan de Vlaamse overheid vragen we om de infrastructuursubsidies te koppelen aan de bouwindex.”
De financiële resultaten tonen nog maar eens aan hoe precair de evenwichten zijn in een scheefgegroeid systeem van ziekenhuisfinanciering waar alles aan elkaar vasthangt. Gefragmenteerde maatregelen en onverwachte kosten – zoals de energiecrisis – zorgen dan binnen de kortste keren voor ongeziene financiële stress.