Naar betere mondzorg, minder ondervoeding en betere valpreventie en medicatiebeleid in woonzorgcentra

Oudere mensen lopen een groter risico op vallen en ondervoeding, hebben vaak een slechtere mondhygiëne en er wordt soms te vaak naar psychofarmaca gegrepen. Om die problemen structureel aan te pakken en oudere mensen goede zorg te kunnen verlenen, startte de Vlaamse overheid in 2017 het project ‘Procesbegeleiding voor preventie in woonzorgcentra’. Daarbij gaan experten op pad naar woonzorgcentra om hen daarin te ondersteunen. Vlaanderen beslist nu dit traject, wegens succes, te verlengen tot 2028. Dat verkondigde minister Crevits tijdens een bezoek aan woonzorgcentrum Heilige Familie in Kuurne. Vandaag zijn al meer dan 360 woonzorgcentra ingeschreven.

Ouder worden brengt vaak verschillende gezondheidsproblemen met zich mee. Bij ouderen wordt bijvoorbeeld een minder goede mondgezondheid vastgesteld en ze hebben een groter risico om te vallen en heupfracturen op te lopen. Door die verschillende gezondheidsproblemen, nemen ze vaak meerdere geneesmiddelen en psychofarmaca (slaap- en kalmeringsmiddelen, antidepressiva en antipsychotica) in het bijzonder. Bovendien blijkt uit recent onderzoek dat 13% van de ouderen door een tekort van energie, eiwit of andere voedingsstoffen in woonzorgcentra ondervoed is en 50% risico loopt op ondervoeding.

"Woonzorgcentra die nog niet zijn ingeschreven, wil ik graag oproepen om dat zeker nog te doen! Samen maken we werk van kwaliteitsvolle woonzorgcentra waar het gezond leven en wonen is.  – Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits  

Procesbegeleiding

Met het project ‘Procesbegeleiding voor preventie in woonzorgcentra’ wil de Vlaamse overheid deze problemen bij bewoners van woonzorgcentra voorkomen. Daarom stelt ze procesbegeleiders ter beschikking die woonzorgcentra voor elk van deze thema’s ondersteunen gedurende minimum 2 jaar. Deze experten, die een intensieve opleiding volgden, geven nieuwe inzichten, tips en tools zodat zij een kwaliteitsvol preventief gezondheidsbeleid kunnen implementeren. Dit doen ze bijvoorbeeld door te experimenteren met fingerfood, kleine hapjes die bewoners zelfstandig met hun handen kunnen eten. Of door tips over dagelijkse mondhygiëne te geven.

Dankzij een gezond gebit kunnen de bewoners immers veel beter eten, spreken en slikken, en verbetert hun sociaal contact. 

360 woonzorgcentra

Vandaag zijn er ongeveer 80 opgeleide procesbegeleiders actief. En meer dan 360 woonzorgcentra, verspreid over heel Vlaanderen, hebben zich ingeschreven. 16 trajecten werden succesvol afgerond en 172 lopen momenteel nog. Na afloop van een traject geven woonzorgcentra onder meer aan dat er meer aandacht is voor ondervoeding, preventieve mondzorg en valpreventie bij de bewoners, maar ook dat er minder medicatie wordt voorgeschreven dan voordien en dat er sneller aan niet-medicamenteuze alternatieven wordt gedacht.

Eén van de procesbegeleiders is Isabel, die sinds 2019 met veel plezier aan de slag is als procesbegeleider ondervoeding in het woonzorgcentrum in Kuurne. “Samen met de enthousiaste leden van het voedingsteam werken wij allerlei acties uit. Zo organiseerden we bijvoorbeeld een wedstrijd voor medewerkers en bewoners van de verschillende afdelingen: de afdeling die het koffiemoment het gezelligst kon aankleden en de tafel het meest uitnodigend kon dekken, won een dessertbuffet. Dit najaar plannen we ook een grote actie tijdens de ‘Week van de Smaak’, want eten is zoveel meer dan enkel een manier om de nodige voedingsstoffen op te nemen. Het is ook een vorm van gezellig samenzijn en sociale interactie.”

Het project Procesbegeleiding is een samenwerking tussen departement Zorg, Vlaams Instituut Gezond Leven vzw, Vlaams Instituut Mondgezondheid (Gezonde Mond), Vlaams expertisecentrum voor Alcohol en andere Drugs (VAD), Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen (EVV), Zorgnet-Icuro, VVSG, Vlozo en de Vlaamse Logo’s.