Jaarrapport Bevolkingsonderzoeken: nog niet iedereen neemt deel
De jaarlijkse bevolkingsonderzoeken voor onder meer borst- en darmkanker bereiken nog moeilijk de jongste doelgroepen. Dat blijkt uit het jaarrapport Bevolkingsonderzoeken 2023. Bij de onderzoeken krijgen Vlamingen een uitnodiging om zich gratis te laten screenen op bepaalde kankers. Uit het rapport blijkt dat nog niet iedereen deelneemt aan die onderzoeken.
Vorig jaar ontvingen 1,6 miljoen Vlamingen een uitnodiging om deel te nemen aan een onderzoek naar borst-, baarmoederhals-, of dikkedarmkanker. Toch gaat een deel van de doelgroep daar nog niet op in, want 11,8 procent heeft nog nooit een uitstrijkje laten nemen, 14,4 procent is nog nooit gescreend op borstkanker en een kwart liet zich nog niet checken op dikkedarmkanker.
Daarom roept minister Crevits op om toch deel te nemen, want dankzij de onderzoeken worden meer kankers in een vroegtijdig stadium gevonden. "Nog te weinig mensen nemen deel dus we moeten daarop inzetten. We bekijken daarom ook welke groepen niet deelnemen aan de onderzoeken. Dat zijn bijvoorbeeld mensen die de taal niet spreken, mensen die weinig contact hebben met gezondheidszorg of mensen die in armoede leven", zegt Crevits.
Ook jongere doelgroepen zijn volgens het rapport iets moeilijker te bereiken.
- Binnen het bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker nam 48,3 procent van de doelgroep van mannen en vrouwen tussen de 50 en 74 jaar deel. Vooral de jongste doelgroep tussen 50 en 59 jaar is nog moeilijk te bereiken.
- Van de doelgroep voor het onderzoek naar baarmoederhalskanker tussen 25 en 64 jaar liet 64,5 procent zich screenen. Vooral de jongste doelgroep van 25 tot en met 29 jaar en de oudste groep van 55 tot en met 64 jaar zijn moeilijker te bereiken.
- Voor het bevolkingsonderzoek borstkanker liet 64,7 procent van de volledige doelgroep vrouwen tussen 50 tot en met 69 jaar zich screenen. "Daarbij werd gewerkt met vooraf geplande uitnodigingen waar plaats, datum en tijd in vermeld staan. Dat bleek te helpen om het aantal deelnames te verhogen."
Uit het rapport blijkt nogmaals dat preventief kankeronderzoek belangrijk is. Zo worden kankers in een vroegtijdig stadium ontdekt. Bij vrouwen die zich laten screenen op borstkanker worden maar liefst meer dan 75 procent van de borstkankers gevonden in een vroegtijdig stadium. Bij vrouwen die niet deelnemen aan het onderzoek is dat minder dan 50 procent. Bij onderzoek naar baarmoederhalskanker werden in 2021, 254 nieuwe, invasieve baarmoederhalstumoren ontdekt. Daarvan bevond 93,5 procent van de tumoren zich nog in stadium nul.
"Het is cruciaal dat we blijven inzetten op de groep die zich nog nooit liet screenen. We doen dat onder andere door de massamediacampagne, betere ondersteuning en verspreiding via heel lokale, wijkgerichte acties die meer kwetsbare mensen rechtstreeks gaan aanspreken", zegt minister Crevits.
Minster Crevits ziet ook een cruciale rol voor de huisartsen. Zij zijn nauw betrokken bij de doelgroep en kunnen het gesprek aanknopen over deze bevolkingsonderzoeken. Vanuit het Centrum voor Kankeropsporing worden tools aangereikt om de huisarts zo veel mogelijk te informeren over patiënten, zowel over de deelname, het resultaat als de follow-up.