Flanders Quality Model (FlaQuM) behaalt internationale ISQua-erkenning

Flanders Quality Model (FlaQuM) is het kwaliteitsmodel voor zorgorganisaties, dat ontwikkeld werd door het Leuvens Instituut voor Gezondheidszorgbeleid (LIGB) van KU Leuven in samenwerking met 23 Vlaamse ziekenhuizen. Met het FlaQuM-model ontwikkelen ziekenhuizen hun kwaliteitsmanagementsysteem en zorgen hiermee voor de continue opvolging en verbetering van de kwaliteit van zorg. De internationale erkenning en validering door de International Society for Quality in Health Care (ISQua), met een topscore van 97 procent, motiveert het academisch team en de 23 deelnemende ziekenhuizen om het model samen verder uit te bouwen.

Het afgelopen decennium investeerden de Vlaamse ziekenhuizen sterk in de bevordering van kwaliteit en patiëntveiligheid, o.a. via internationale accreditering, de communicatie over kwaliteitsindicatoren, inspectiebezoeken en interne verbeterprojecten. Deze positieve ervaringen mochten niet verloren gaan, maar enkele jaren geleden werd echter ook duidelijk dat er nood was aan het evalueren en herdenken van het huidige Vlaamse kwaliteitsbeleid. De Vlaamse overheid besliste dan ook om het pure accrediteringsverhaal om te vormen tot het uitwerken van een eigen kwaliteitsmanagementsysteem, dat in de toekomst extern getoetst moet kunnen worden. 23 Vlaamse ziekenhuizen bundelden hun ervaring en expertise in de uitwerking van een kwaliteitsmanagementsysteem en participeren aan het FlaQuM-consortium (www.flaqum.org).  

Internationale validatie door het werkveld

“Met deze ISQua-erkenning wordt het FlaQuM-model nu ook gevalideerd door internationale experten en komen we op het niveau van andere internationaal erkende systemen zoals JCI international, NIAZ/Qualicor en Qmentum. We publiceerden onze ervaringen en onderzoeken reeds in meer dan 10 internationale wetenschappelijke publicaties, maar deze erkenning zorgt voor internationale validatie door het werkveld. Dit is dan ook niet alleen een belangrijke mijlpaal voor ons onderzoeksteam, maar zeker voor de deelnemende ziekenhuizen”, zeggen de KU Leuven-professoren Kris Vanhaecht en Dirk De Ridder, die samen de academische leiding hebben over het FlaQuM-consortium.

ISQua evalueert en erkent wereldwijd kwaliteitssystemen via hun External Evaluation Association (EEA). Na een zelfevaluatie worden de onderdelen van het ingediende systeem gescreend door internationale experten en wordt geadviseerd waar het systeem nog extra op kan inzetten. FlaQuM bestaat uit drie onderdelen: visie-ontwikkeling (denken), co-creatie (doen) en ontwikkeling & innovatie (leren). De drie pijlers, denken-doen-leren, werden geëvalueerd door ISQua en vooral de wetenschappelijke onderbouwing van de modellen en instrumenten werd enorm gewaardeerd. Dit vertaalt zich in een evaluatiescore van 97 procent.

“Ons wetenschappelijk onderbouwd co-creatiemodel dat we gebruiken binnen de pijler ‘doen’, is samen met de ziekenhuizen ontwikkeld, getest en gevalideerd. We ontwikkelden tevens een maturiteitsmodel, waarmee ziekenhuizen kunnen nagaan hoever men staat in de uitbouw van hun kwaliteitssysteem en we gebruiken een set van gevalideerde objectieve kwaliteitsindicatoren voor de continue opvolging en benchmarking van onze organisaties”, zegt Fien Claessens, doctoraatsonderzoeker binnen het FlaQuM-consortium.

Dat de drie pijlers denken, doen en leren als één geheel positief geëvalueerd werden door ISQua, is belangrijk. Ziekenhuizen die slechts één of twee van deze pijlers gebruiken, voldoen dus niet aan de verwachtingen van ISQua. “FlaQuM-organisaties nemen daarnaast uiteraard deel aan het nalevingstoezicht van de Vlaamse Zorginspectie en de publieke rapportering vanuit het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg (VIKZ)”, besluit Claessens.

“We zullen deze internationale ISQua-erkenning dan ook meenemen in onze volgende gesprekken met zowel de Vlaamse als federale overheid”, duiden Vanhaecht en De Ridder. “In het verleden erkende de Vlaamse overheid enkel kwaliteitssystemen die een ISQua-erkenning hadden, en momenteel beloont de federale overheid zelfs nog steeds financieel ziekenhuizen met een ISQUA-accreditering binnen het Pay-For-Performance systeem. FlaQuM-organisaties kunnen vanaf nu dus ook aangeven dat hun kwaliteitssysteem niet alleen gebouwd is op basis van hun eigen context, cultuur en structuur, maar tevens op basis van wetenschappelijke evidentie, en dat FlaQuM alvast tot 2027 erkend is door de International Society for Quality in Health Care.”

Verdere ontwikkeling van het kwaliteitsmanagementsysteem

“We kregen het advies van ISQua om extra in te zetten op de voorbereiding van onze deelnemers in het visiteren van elkaar”, zegt Charlotte Van der Auwera, projectmanager van FlaQuM. “Binnen FlaQuM hebben we recent een systeem voor externe toetsing ontwikkeld, zodat we voldoen aan de vraag van de Vlaamse overheid. We noemen dit onze ‘FlaQuM-challenge’. Hierbij bezoeken meerdere organisaties, met ondersteuning van het KU Leuven-team, een organisatie en gaan na of deze voldoet aan FlaQuM, volgens onze drie pijlers denken-doen-leren. Hierbij worden positieve punten, maar ook werkpunten of uitdagingen (challenges) geformuleerd. Met deze uitdagingen gaat de directie aan de slag voor de verdere ontwikkeling van het kwaliteitsmanagementsysteem. ISQua heeft nog een aantal concrete aanbevelingen gegeven over deze challenge en meer bepaald hoe we onze ‘challengers’ nog beter kunnen voorbereiden. Die laatste 3 procent, daar gaan we dan ook voor. Zo organiseren we op 7 en 8 september reeds een interactieve opleiding om collega’s uit deelnemende organisaties nog beter wegwijs te maken in de modellen, tools en instrumenten die we binnen FlaQuM gebruiken. Op deze wijze gaan we onmiddellijk aan de slag met de suggesties van de International Society.”

Meer informatie

Bezoek www.flaqum.org voor meer uitleg over het voorgaande FlaQuM-onderzoek en de organisatie van het FlaQuM-consortium. Op de website vindt u korte video’s die de evidentie achter deze modellen beschrijven.

De 23 deelnemende ziekenhuizen:

AZ Damiaan Oostende, AZ Diest, AZ Klina Brasschaat, AZ Sint-Blasius Ziekenhuis Dendermonde, AZ Vesalius Tongeren, AZ West Veurne, AZ Zeno Knokke-Blankenberge, Gasthuiszusters Antwerpen, Imelda Ziekenhuis Bonheiden, Inkendaal Revalidatieziekenhuis, Jan Yperman Ziekenhuis Ieper, Jessa Ziekenhuis Hasselt, Nationaal MS Center Melsbroek, Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis Aalst, Sint-Andriesziekenhuis Tielt, Sint-Trudo Ziekenhuis Sint Truiden, RZ Heilig Hart Leuven, RZ Heilig Hart Tienen, Universitair Ziekenhuis Antwerpen, Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven, Universitaire Ziekenhuizen Leuven, Ziekenhuis Netwerk Antwerpen en Ziekenhuis Oost-Limburg Genk.