De rol van de organisatievorm in woonzorgcentra bij COVID-19
Woonzorgcentra die werken met kleinere leefgroepen die vaste zorgteams hebben, tellen opmerkelijk minder personen die door COVID-19 zijn besmet geweest of hierdoor zijn overleden. Dat geldt niet enkel voor de bewoners, maar ook voor de medewerkers. Tot dat besluit komen onderzoekers van KU Leuven en de Nederlandse Radboud Universiteit.
In opdracht van Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Hilde Crevits en in samenwerking met verschillende middenveldorganisaties (werkgeverskoepels, vakbonden en ouderenzorgorganisaties) stelden de onderzoekers een enquête op. Ze polsten naar de organisatiestructuur van woonzorgcentra en naar hun dienst- en zorgverlening voor en tijdens de coronacrisis. In totaal vulden 318 directies van woonzorgcentra de bevraging in. Die data werden naast de COVID-19 data van het agentschap Zorg en Gezondheid gelegd.
De resultaten zijn duidelijk.
Vier arbeidsorganisatorische kenmerken hangen samen met minder COVID-19 besmettingen: de grootte van de leefgroep, de grootte van de vestiging, de breedte van de taakpakketten van medewerkers en tenslotte: de wijze waarop zorgteams zijn samengesteld en toegewezen aan leefgroepen.
In woonzorgcentra met enkel leefgroepen kleiner dan 17 bewoners is het gemiddeld aandeel van besmetting lager dan in woonzorgcentra met grotere leefgroepen van meer dan 32 bewoners. Ook het aantal bewoners dat overleden is aan COVID-19, is dan ook lager.
Ook het takenpakket van medewerkers en de grootte van de vestiging van woonzorgcentra is cruciaal. In woonzorgcentra met vaste multidisciplinaire zorgteams per leefgroep zijn minder besmettingen geweest dan woonzorgcentra die werken met mono- of multidisciplinaire zorgteams voor meerdere leefgroepen. Een aanpak met kleinere leefgroepen en vaste multidisciplinaire teams zorgt in tijden van een pandemie tegelijk voor een huiselijkere sfeer. Eerder onderzoek verricht door de onderzoekers toonde reeds een verhoogde werkbaarheid van de job van het zorgpersoneel in zulke zorgsettings.
Veel woonzorgcentra hebben daar tijdens de coronacrisis ook al op ingespeeld en hebben tijdens de eerste golven van de pandemie indrukwekkende organisatorische veranderingen doorgevoerd. Ze gingen werken met vaste teams per leefgroep, en maakten de leefgroepen kleiner. Maar, het merendeel geeft aan dit slechts tijdelijk te hebben toegepast.
Het overgaan naar een meer innovatieve organisatie is cruciaal in de strijd tegen toekomstige pandemieën. Tegelijk is het een ingrijpend veranderingsproces en een werk van lange adem, benadrukt onderzoeker Lander Vermeerbergen (KU Leuven/Radboud Universiteit): “Naast de wil en motivatie om het anders te doen, is voldoende omkadering, middelen, ruimte en tijd nodig om veranderingen in de organisatiestructuur (permanent) mogelijk te maken".