Editoriaal Zorgwijzer 104

Een ambitieus plan

In Zorgwijzer 104 licht minister Frank Vandenbroucke uitgebreid en met verve zijn hervormingsplannen voor de ziekenhuizen toe. Na twee jaar beheersing van de covidpandemie gaat daar nu alle aandacht en energie naar toe. De minister is ambitieus; het plan is omvattend. Het gaat om de hervorming van het ziekenhuislandschap, de financiering, de nomenclatuur, het belonen van kwaliteit en het beheersen van de supplementen. Ook Zorgnet-Icuro wil als Vlaamse ziekenhuiskoepel ambitieus zijn. Sommige werven slepen we al decennia mee. Iedereen weet dat het huis van de ziekenhuisfinanciering op instorten staat. We willen de “wending” alle kansen geven en samen met alle stakeholders hard werken om tot een tastbaar resultaat te komen.

Het eerste akkoord over de bevriezing van de supplementen mogen we gerust historisch noemen, zeker als je bedenkt hoe groot de regionale verschillen zijn op dat vlak. De concrete uitwerking van de verschillende werven zal ons tijd kosten en veel cijferwerk om alles een robuuste onderbouw te geven. Dat is nodig om met deze omvattende hervorming een aantal valkuilen te vermijden én tegelijk voldoende opportuniteiten te grijpen.

Eerste principe is dat de hervorming niet mag vervellen tot een besparingsoperatie. Met andere woorden: wat we ergens wegknippen, moeten we elders opnieuw investeren. Ik denk hier meteen aan de rol van de private verzekeraars. Een grondig debat hierover is onvermijdelijk wanneer de supplementen zullen worden afgebouwd, zij minder tussenkomsten moeten uitbetalen, en bij gelijkblijvende premies hun winsten fors zullen toenemen. Bijzondere aandacht moet er ook gaan naar de financieringsmechanismen in de overgangsfase. Ziekenhuizen zijn nu zwaar ondergefinancierd; zij mogen niet verplicht worden om de factuur van de overgangsfase te dragen.

Verder moeten we erover waken dat de hervorming de ongelijkheid in de gezondheidszorg niet verder gaat aanwakkeren. De plafonnering en later de afbouw van de supplementen draagt het risico in zich dat meer artsen niet langer tot de conventies zullen toetreden en hun activiteiten gaan concentreren in privéklinieken. Een groei van de “villageneeskunde”, waar vooral aan planbare zorg wordt gedaan, zou de druk op de ziekenhuizen vergroten. In dat scenario worden ziekenhuizen geconfronteerd met een nog grotere schaarste aan bepaalde medische specialismen, terwijl ze de meer complexe zorg 24/24 en 7/7 moeten opnemen. Dat vermijden wordt een moeilijke evenwichtsoefening die uiteraard ook samenhangt met de artsencontingentering.

De minister wil de duale financiering met zuivere honoraria wegwerken. Dat is nodig om de discussies over de afdrachten te doen stoppen. Het impliceert dus ook een fundamenteel andere positionering van de artsen in het ziekenhuis en een hervorming van het ziekenhuisbestuur, met meer ruimte voor discussies over inhoud dan wel over centen. De eerste gesprekken over nieuwe governance-modellen komen er binnenkort aan. Laat ons de kans grijpen om na te denken over hoe we ook andere stakeholders, zoals zorgpersoneel, patiënten of andere zorgaanbieders meer kunnen betrekken bij het uittekenen van het ziekenhuisbeleid. Absoluut te mijden zijn in elk geval modellen die leiden tot onbestuurbaarheid, formalisering en juridisering van de besluitvorming.

Minister Vandenbroucke spreekt over een opvallend momentum, een besef bij alle betrokkenen dat we nood hebben aan iets nieuws. Laten we allen samen dat “point of no return” waarmaken, met de ambitie om onze ziekenhuiszorg zo kwaliteitsvol en toegankelijk mogelijk te houden.

Lees het interview met Frank Vandenbroucke