Zorg aan Zet - Solidariteit

Hoe zullen we onze zorg blijven betalen?

De financiering van de gezondheids- en welzijnszorg staat onder druk. Er gaat steeds meer budget naar de zorg, maar toch zijn er veel behoeften die onbeantwoord blijven. Hoe duurzaam is ons systeem en hoe solidair willen we zijn met elkaar?

Zal mijn zorg, of die van mijn moeder of vader, morgen nog betaalbaar zijn? Die vraag houdt velen van ons bezig. We spenderen als samenleving een steeds groter budget aan zorg. Toch leeft het gevoel dat het altijd te weinig is. Er zijn steeds meer vragen en verwachtingen waarop geen antwoord komt. En eigenlijk is dat logisch. We leven veel langer dan vroeger. Wie vandaag geboren wordt, heeft een goede kans om meer dan 100 jaar te worden. Onze laatste levensjaren hebben we vaak veel zorg en ondersteuning nodig. Zorg die onze naaste omgeving niet altijd kan bieden. Want we werken langer en er zijn minder jongeren om zorgtaken op te nemen. Ondertussen blijven de mogelijkheden van de geneeskunde en de technologie zich in razendsnel tempo ontwikkelen. Ziekten zijn veel beter behandelbaar geworden. Kankerpatiënten kunnen nu vaak nog jaren blijven leven dankzij nieuwe therapieën; gepersonaliseerde geneesmiddelen zijn geen ver toekomstbeeld meer. Er zijn veel vragen, en oneindig veel mogelijkheden. Maar dat kost geld, veel geld. Hoe gaan we dat betalen?

De zorg en ondersteuning in ons land wordt grotendeels gefinancierd door de sociale zekerheid. Solidariteit is de basis van dat systeem. Vlaanderen heeft hieraan recent de Vlaamse sociale bescherming toegevoegd. Elke burger draagt via de belastingen naar draagkracht bij. Wanneer je zorg nodig hebt, betaalt de overheid een deel van de kosten terug en betaal je een eigen bijdrage. Dat stelsel van verplichte ziekteverzekering werd ingevoerd na de Tweede Wereldoorlog en vormt een van de fundamenten van onze welvaartsstaat. Niemand twijfelt aan de voordelen ervan.

Toch zijn er duidelijk heel wat signalen dat de bereidheid bij de mensen om solidair bij te dragen, afneemt. Velen begrijpen niet hoe het systeem werkt, waar al het geld naartoe gaat. En dat terwijl er nog zoveel vragen en wachtlijsten zijn. De ziekteverzekering is iets anoniem, het lijkt een kluwen aan regeltjes en administratie. Hoe kiest de overheid welke behandelingen worden terugbetaald en welke niet? Bijna niemand die het weet. Volgens sommigen is het zelfs een bron van fraude en misbruik. Politici spreken over een oncontroleerbare bron van kosten waar dringend besparingen nodig zijn. Naast de verplichte ziekteverzekering groeit de markt van de privéverzekeringen. Daardoor neemt de solidariteit af. De kans bestaat dat we evolueren in de richting van een systeem zoals bijvoorbeeld in de Verenigde Staten. Daar kunnen de welgestelden zich topgeneeskunde veroorloven, terwijl de minder gegoeden genoegen moeten nemen met een veel mindere kwaliteit van zorg.

Iedereen vindt dat iedereen recht heeft op betaalbare en kwaliteitsvolle zorg. Maar hoeveel zijn we bereid daarvoor te betalen?

Willen we meer belasting betalen?

Of gaan we ermee akkoord dat er meer geld uit de grote belastingspot naar zorg en ondersteuning gaat, en minder naar bijvoorbeeld openbaar vervoer, onderwijs, defensie of justitie?

Of betalen we liever meer premies voor een privéverzekering, waardoor sommigen uit de boot vallen?

Welke grenzen stellen we aan sommige uitgaven in de gezondheids- en welzijnszorg?

Het worden harde, maar onvermijdelijke keuzes voor het beleid. Keuzes die een maatschappelijk debat verdienen.