Zorg aan Zet - Kwetsbaarheid

Hoe zorgen we ervoor dat we ziekte en kwetsbaarheid als een normaal deel van het leven gaan beschouwen?

Lichamelijke, geestelijke en sociale kwetsbaarheid maken deel uit van het leven. Toch hebben we vaak moeite om daarmee om te gaan. Hoe maken we dat bespreekbaar op de werkvloer, in scholen, buurten, wijken, verenigingen, gezinnen … ?

De druk op mensen wordt steeds groter. Om erbij te horen, moeten we actief en competitief zijn. Sterk, fit en gezond. Met een positieve kijk op het leven. We hebben het druk druk, want we willen hip en trendy zijn en over alles kunnen meepraten. Op sociale media posten we foto’s die tonen hoe gelukkig we zijn. Maar is het leven echt altijd zo bling bling?

Voor velen is de realiteit toch net iets anders. Veel mensen leven met een chronische ziekte. Zo heeft meer dan de helft van de 65-plussers minstens drie chronische aandoeningen. Jaarlijks heeft één Belg op acht af te rekenen met psychische problemen. In Vlaanderen sterven er elke dag gemiddeld bijna drie mensen door suïcide. Eenzaamheid, ouderdom, armoede, ziekte, mentale kwetsbaarheid maken onlosmakelijk deel uit van het leven. Iedereen is wel ergens kwetsbaar. Tegelijk kunnen de familie en het sociale netwerk, door omstandigheden, vaak minder ondersteuning bieden dan vroeger.

Openlijk spreken over je problemen, over ziekte, eenzaamheid, financiële problemen, … : het is niet evident. Kwetsbaarheid wordt immers geassocieerd met afhankelijkheid, twijfels, onzekerheid, angsten, zwakte en schaamte. Toch is het belangrijk dat we als samenleving daarmee leren omgaan en dat we kwetsbaarheid meer bespreekbaar maken. Dat we aan elkaar durven tonen dat het niet altijd goed met ons gaat en dat we elkaar nodig hebben. Op die manier kunnen we problemen vroeger aanpakken en onze levenskwaliteit verhogen. Onze eigen kwetsbaarheid accepteren helpt om alert te zijn voor de kwetsbaarheid van anderen. Het geeft kracht en legt verbinding. En die verbinding hebben we nodig, allemaal, of we nu ziek of gezond zijn, jong of oud, rijk of arm.

Het verhogen van de kennis en de vaardigheden over de fysieke, mentale en sociale gezondheid kan een goede start zijn. Ziekte en kwetsbaarheid bespreekbaar maken, is echter geen taak van de gezondheids- of welzijnszorg of professionals alleen, maar vereist een veel bredere benadering. Er is een mindshift nodig bij elk van ons, bij elk individu en in alle domeinen van de samenleving. Ook in het onderwijs, op de werkvloer, in buurten, wijken, verenigingen en gezinnen moet er systematisch meer aandacht en alertheid komen voor de kwetsbaarheid van mensen.

Hoe willen en kunnen we werken aan die nieuwe attitude?

Hoe maken we van kwetsbaarheid het nieuwe normaal?