23 september 2019

ACHTER DE SCHERMEN VAN ZIEKENHUISSCHOOL DE RADAR

LES VOLGEN ALS MEERWAARDE VOOR HERSTEL

Afgelopen zomer was er nog meer bedrijvigheid dan anders op het domein van Psychiatrisch Ziekenhuis Asster in Sint-Truiden. Op 3 mei kregen ze vanuit de Vlaamse regering groen licht dat ze op 1 september konden starten met een ziekenhuisschool, de eerste ziekenhuisschool in Limburg, maar ook de allereerste waar enkel les wordt gegeven aan jongeren die kampen met psychische problemen en daarvoor hulp zoeken in een voorziening. Zorgwijzer nam een kijkje achter de schermen van die unieke school.

De Radar, dat is de naam van de ziekenhuisschool waar jongeren die in Asster verblijven les kunnen volgen. De school heeft vestigingen in Sint-Truiden en Tienen. Directeur van de kersverse school is Kenneth Vansichen, tot vorig jaar leraar wiskunde in de eerste graad van een secundaire school in Sint-Truiden. Ook voor hem is dus alles nieuw: “In een viertal maand stampten we met een kernteam van leerkrachten, zorgmanagers, directie en de technische dienst van Asster hier in Sint-Truiden een school uit de grond. Toen ik het nieuws vernam dat ik directeur zou worden – ergens eind mei – en ik hier door de gangen liep, hield ik het bijna niet voor mogelijk dat we zouden staan waar we vandaag staan. We turnden lege bureaus om tot kleine, knusse leslokalen, maakten een leraarskamer, en installeerden sanitair voor de leerlingen.”

“Ik moet bekennen dat het net dat was wat me zo aantrok: uit het niets een school beginnen. Hoewel dat misschien een te groot woord is. Onze lokalen in Tienen, die stonden er al en deden de voorbije jaren dienst als lokalen voor de ziekenhuisschool van UZ Leuven. De voorbije jaren kregen de jongeren hier ook al wel les. Maar nu zijn we erkend als ziekenhuisschool en krijgen we daardoor nu gevoelig meer middelen om onderwijs te organiseren. We mogen ons nu echt een school noemen en daardoor zijn onze lesgevers nu ook als leerkracht erkend. Tot vorig jaar waren ze eigenlijk bedienden in het ziekenhuis. Met een drietal zorgden ze ervoor dat de jongens en meisjes hier toch les konden krijgen en hun band met het onderwijs behielden. Hoe polyvalent die drie mensen ook zijn en hoezeer ze ook hun best deden: onderwijs op maat van de leerling was eigenlijk onhaalbaar. Met de erkenning als ziekenhuisschool lopen hier nu een tiental mensen rond die ervoor zorgen dat hier kwaliteitsvol onderwijs wordt gegeven. Het zijn vooral leerkrachten, maar ook een administratief medewerker. Als je de groep uit Tienen erbij telt, dan werken in De Radar ongeveer 22 mensen. De erkenning kwam er onder meer dankzij het M-decreet. Een bepaling in dit decreet schrapt de vroegere regel dat enkel universitaire ziekenhuizen een ziekenhuisschool konden uitbouwen. Dat zette, na een strijd van 20 jaar, de deur open voor De Radar.”

KNUSSE KLASJES

Wie een blik werpt op de pas ingerichte klaslokalen in Sint-Truiden, valt het meteen op: de klasjes zijn klein. “Dat is een bewuste keuze. We zetten niet voor niets in op geïndividualiseerd onderwijs,” beklemtoont Kenneth Vansichen. “Je moet je dat voorstellen: we hebben hier plaats voor 24 jongeren tussen 12 en 18 jaar. Zij kunnen hier zo goed als alle theoretische vakken volgen van het eerste tot het zesde middelbaar. Om te beginnen zorgt leeftijd dus al voor differentiatie, maar ook de studierichting doet ertoe. Jongeren van dezelfde leeftijd kunnen een richting economie, wetenschappen of Latijn volgen. Wij zorgen ervoor dat ze die vakken in de ziekenhuisschool kunnen volgen. Dat zorgt er meteen voor dat de klasjes vrij klein blijven. Maar eens per week plannen we wel een les in met 5 à 6 leerlingen. Kwestie van de voeling met het in groep les volgen niet helemaal te verliezen. De jongeren volgen minimum 5 uur en maximum 8 uur les per week. Wat heel belangrijk is: als we lessen inplannen, maar we merken dat de jongere er geen zin in heeft of er niet toe in staat is, dan volgen ze de les gewoon niet. Dwang heeft geen zin. Les volgen moet een onderdeel, ja zelfs een meerwaarde voor herstel zijn. Sommige jongeren komen hier toe en zijn niet klaar om lessen te volgen of mogen dat zelfs niet. In die gevallen is het ons doel om onderwijs weer in een positief daglicht te stellen.”

Sommige jongeren worden voor een crisisopname voor een korte tijd opgenomen in Asster, andere verblijven tot wel twee jaar in het psychiatrisch ziekenhuis. Maar voor alle jongeren wordt onderwijs voorzien. Kenneth Vansichen: “Gemiddeld verblijven jongeren hier 3 tot 4 maanden. Al die tijd houden we contact met de ‘thuisschool’, de school waar de jongere voor zijn opname les volgde. Alle leerlingen die in een ziekenhuisschool les volgen, zijn trouwens dubbel ingeschreven. Zowel in de ziekenhuisschool als in hun vertrouwde school. Als jongens en meisjes hier les beginnen te volgen, stellen we bij ons een klastitularis aan. Die leerkracht neemt contact op met de thuisschool en stemt met hen af welke vakken wij kunnen geven. De Radar levert echter geen attesten af of geeft geen examens of toetsen. Als die er al zijn, dan komen die van de thuisschool.”

KANDIDAAT-LEERKRACHTEN BIJ DE VLEET

Het was een van de topics in de kranten en nieuwsbulletins op het einde van de zomervakantie: schooldirecteurs overal te lande die met de handen in het haar op zoek zijn naar leerkrachten. Dat blijkt echter geen issue in de ziekenhuis­scholen. “Deze zomer solliciteerden hier 200 mensen: 150 als leerkracht, 50 als administratieve kracht. Nog steeds krijg ik wekelijks CV’s binnen. En dan reken ik zelfs nog die van de schoolverlaters niet mee. De oorzaak van dat succes? Doordat de leerkrachten hier bijna één-op-één lesgeven, is de band met de leerlingen inniger. Dat maakt de job echt dankbaar. Vaak gebeurt het dat leerlingen hen zoveel tijd later nog steeds erkentelijk zijn. Die kleinschalige vorm van lesgeven verlost veel leerkrachten ook van het eeuwige dilemma waarmee ze geconfronteerd worden bij het lesgeven voor grote groepen: laat ik het niveau dalen zodat iedereen mee kan of moet ik vooral rekening houden met de meerderheid van de klasgroep?” spreekt Kenneth Vansichen uit ervaring.

TOEKOMSTPLANNEN

De Radar is nog maar pas goed en wel van start gegaan met secundair onderwijs. Maar er zijn al dromen die de school op termijn graag wil realiseren. “In Psychia­trisch Ziekenhuis Asster verblijven ook kinderen jonger dan 12 jaar. Zij krijgen nu onderwijs op maat, maar zijn ingeschreven als vrije leerling. Dat wil zeggen dat De Radar geen omkadering krijgt voor die leerlingen. Hopelijk kunnen we in de nabije toekomst ook voor hen uitpakken met een vestigingsplaats van een bestaande ziekenhuisschool. Voor de leerlingen in het secundair zijn we goed gestart, we kunnen alle theoretische vakken aanbieden, maar als iemand een technische opleiding volgt, dan stuiten we op onze beperkingen. Uiteraard is ook hier een plafond aan. We zullen in Sint-Truiden noch in Tienen ooit matrozen kunnen opleiden. Maar mensen die pakweg een richting volgen in de bouw, blijven tot op heden in de ziekenhuisschool wat op hun honger zitten. Het zou leuk zijn om hen in de toekomst meer voor praktijkvakken te kunnen ondersteunen,” besluit directeur Kenneth Vansichen.

TEKST: JENS DE WULF • BEELD: SOPHIE NUYTTEN