11/09/2000
Ethiek en zingeving

Ethisch advies 6: Kunstmatige voedsel- en vochttoediening in de ultieme terminale fase van dementerende personen

Ethisch advies van 11 september 2000

Duiding: Deze tekst is geschreven in de filosofie van het actief pluralisme en heeft als adviestekst geen specifiek overwegende levensbeschouwelijke kleur. Inhoud en grondprincipes zijn nog steeds geldend.


De medisch-verpleegkundige besluitvorming aan het einde van het leven is een van de belangrijkste uitdagingen geworden binnen de ethiek van de gezondheidszorg. Vele (deel-)aspecten kunnen in deze ruime thematiek onderscheiden worden, zoals euthanasie, pijnbestrijding, niet starten of staken van medisch zinloze behandelingen, hulp bij zelfdoding, enzovoort. De commissie voor ethiek heeft uit het brede gamma van de zogenaamde medische beslissingen omtrent het levenseinde een welbepaalde thematiek ter bespreking weerhouden, namelijk de besluitvorming omtrent het al dan niet starten of staken van kunstmatige voedsel- en vochttoediening. De in dit advies geformuleerde ethische oriëntaties zijn enkel van toepassing op dementerende personen die zich in de ultieme terminale fase bevinden. Besluitvorming in verband met het al dan niet starten of staken van kunstmatige voedsel- en vochttoediening in de terminale fase van dementerende personen is meer dan zomaar een medische aangelegenheid. Emotionele en intuïtieve opvattingen omtrent goede terminale zorg doorkruisen het denken van artsen, verpleegkundigen, de patiënt/bewoner en zijn of haar familie. De problematiek van de kunstmatige voedsel- en vochttoediening openbaart daarenboven een ethisch kluwen van waarden en normen die vaak tot verschillende handelingsvoorstellen leiden. Hiermee zijn in het kort de drie fasen aangeduid die de ethische reflectie dient te doorlopen (deel 1 van dit advies), alvorens tot een weloverwogen besluit te komen over wat het meest menselijk mogelijke is met betrekking tot de in dit advies aan de orde zijnde problematiek : - Verheldering van de medisch-verpleegkundige stand van zaken; - Verheldering van de emotionele en intuïtieve reacties; - Ethische afweging van waarden en normen. In het tweede deel van dit advies worden richtlijnen gegeven om op basis van een goede ethische reflectie (deel 1) te komen tot een adequate besluitvorming.