Vlaams actieplan beroertezorg

Na kanker en hartfalen zijn beroertes de derde doodsoorzaak. In België krijgen elke dag ongeveer 60 mensen een beroerte. Een groot deel van hen blijft achter met een blijvende en vaak ernstige handicap waardoor ze niet meer zelfstandig kunnen functioneren. Op het einde van de Week van de Zorg, die in het teken van het brein stond, presenteerde Vlaams minister Jo Vandeurzen daarom op de Dag van de Zorg gisteren een actieplan beroertezorg voor Vlaanderen. 

Wat is een beroerte?

Bij een (ischemische) beroerte, ook wel stroke of CVA (Cerebrovasculair Accident) genoemd, wordt de bloedvoorziening naar de hersenen plotseling onderbroken. De belangrijkste risicofactor voor het optreden van een beroerte is leeftijd: hoe ouder, des te hoger de kans op een beroerte. Wat niet wegneemt dat ook bij jongere mensen beroertes voorkomen. In Vlaanderen sterven elke dag 11 mensen aan de gevolgen van een beroerte.

Een totaalplan voor de beroertezorg in Vlaanderen

In meerdere landen werden globale plannen uitgewerkt voor een betere organisatie van beroertezorg die leidde tot een betere preventie en een gecoördineerde acute aanpak. Dat resulteerde in een lagere sterfte en beter herstel. Internationaal gerenommeerde experten, onder andere uit Catalonië en Noord-Frankrijk, werden uitgenodigd om hun ervaringen met onze regio te delen. Vlaanderen werkte daarop met een multidisciplinaire werkgroep een modulair plan uit om de beroertezorg integraal te stroomlijnen. 

Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: “Het Vlaams Actieplan Beroertezorg spitst zich toe op een snelle behandeling voor wie door een beroerte wordt getroffen én op een voorspoedige revalidatie van wie herstellende is. Ziekenhuizen zullen hun expertise dankzij dit plan ook snel met elkaar kunnen delen. Onze sensibiliseringscampagnes om beroertes snel te herkennen maken van het actieplan deel uit. Met het actieplan sluiten we ons ook aan bij andere Europese regio’s die op vlak van beroertezorg aan de top staan.”

Het plan bevat meerdere modules.

1. Module preventie en snelle herkenning

Aan de hand van herhaalde campagnes stipte de Vlaamse overheid al het belang aan van snel handelen. Om snel op een juiste manier te kunnen reageren, lanceerde het naar internationaal voorbeeld de FAST-test (face-arm-speech-time):

• FACE: Kijk naar het aangezicht. Vraag het slachtoffer om te glimlachen en controleer of een mondhoek naar beneden hangt.
• ARM: Laat het slachtoffer beide armen naar voren uitsteken en controleer of ze beide tegelijk omhoog gaan.
• SPEECH: Stel vragen en ga na of het slachtoffer moeite heeft om je te begrijpen of moeilijk kan spreken.
• TIME: Herken je de symptomen? Verlies geen tijd. Bel 112. Zo schakel je onmiddellijk medische hulp in en beperk je de schade.

Zie ook: www.HerkenEenBeroerte.be 

2. Module dringende zorgen pre-ziekenhuis

Een patiënt met een beroerte moet zo snel mogelijk getransporteerd worden naar een ziekenhuis dat een patiënt met een beroerte kan behandelen. Daarbij is een goed georganiseerde triage met prioritair vervoer (100-centrale) cruciaal. Elke beroertepatiënt in Vlaanderen heeft recht op verzorging in een beroertezorgeenheid zoals wettelijk is vastgelegd. Afhankelijk van de situatie kan het volstaan dat een patiënt terechtkan in een ziekenhuis met een beroertezorgafdeling of in een centrum terecht moet waar meer invasieve technieken beschikbaar zijn. Er wordt ook onderzocht hoe telegeneeskunde daarin een rol kan spelen. Een arts kan dan op afstand al een voorlopige diagnose stellen en een beslissing nemen over de verwijzing van de patiënt naar het meest aangewezen ziekenhuis.

3. Module acute opvang in ziekenhuizen

Er zijn verschillende types zorgprogramma beroertezorg bepaald:

• S0 – protocol voor herkenning en eerste opvang van een beroertepatiënt in ieder ziekenhuis
• S1 – gespecialiseerde beroertezorg op een beroertezorgeenheid, inclusief geavanceerde beeldvorming
• S2 – bovenbouw van gespecialiseerde, interventionele beroertezorg door een multidisciplinair neurovasculair team

De Vlaamse overheid zal voorzien in een erkenning voor ziekenhuizen die beschikken over een beroertezorgafdeling en voor een beperkt aantal ziekenhuizen die invasieve technieken kunnen uitvoeren. Beide soorten ziekenhuizen moeten in beroertezorgnetwerken samenwerken zodat ze expertise delen, behandelprotocollen afspreken en afstemmen over de door- en terugverwijzing van patiënten. In overleg met de federale overheid zal het aantal ziekenhuizen dat invasieve technieken uitvoert beperkt worden zodat een geografisch goed gespreide en optimale concentratie van expertise en kwaliteit van zorg mogelijk wordt gemaakt.

4. Module revalidatie

Als een beroerte, ondanks de acute behandeling, toch sporen nalaat, dan start de revalidatie best zo snel mogelijk. Revalidatie en omkadering/ondersteuning zijn punten die integraal deel uitmaken van het zorgtraject. Een inventarisatie van de mogelijkheden op dat vlak in het beroertezorgnetwerk, een versterking van die mogelijkheden waar nodig in en/of buiten het eigen beroertezorgnetwerk zijn essentieel.

5. Module chronische fase

Ook na de revalidatiefase is een verder opvolging belangrijk. Inclusief voorkomen dat er een nieuwe beroerte zal optreden. In deze fase moet er ook maximaal ingezet worden op de arbeidsreintegratie en het begeleiden van de sociale context van de langetermijngevolgen van een beroerte.

Het Vlaams Instituut Kwaliteitszorg (VIKZ) zal de nodige indicatoren ontwikkelen om de resultaten van de beroertezorg in Vlaanderen op te volgen. Ondertussen wordt samen met de federale overheid een werkgroep opgericht om de invoering van de zorgprogramma’s beroertezorg verder te ondersteunen.

Dr. Geert Vanhooren, Belgian Stroke Council: “De verschillende beroertezorgprogramma’s impliceren geen kwaliteitsoordeel, maar zijn een middel om op de meest efficiënte en kosteneffectieve manier de meest aangewezen beroertezorg zo dicht mogelijk bij de patiënt te brengen.”