Veiligheid zorgverleners op het werk moet beter: hoog tijd prik- en snijongevallen kordaat aan te pakken
Jaarlijks worden in de EU meer dan 1 miljoen zorgverleners het slachtoffer van een prik- of snijongeval. In België treden er volgens de laatst beschikbare cijfers jaarlijks 9,4 accidentele bloedcontacten op per 100 bezette bedden. Dit zijn geen triviale incidenten, een zorgverlener loopt hierbij immers een ernstig risico op infectie met meer dan 30 gevaarlijke door bloed overgebrachte ziekteverwekkers zoals Hepatitis B, Hepatitis C en HIV. In dit internationaal jaar van de verpleegkundigen (voor meer info: www.2020yearofthenurse.org) bundelen beMedTech, de Belgische federatie van de industrie van de medische technologieën, en haar leden die deel uitmaken van de werkgroep safety de krachten met de Algemene Unie van Verpleegkundigen van België (AUVB-UGIB-AKVB) en de Belgische Vereniging van Laboratorium Technologen (ABTL-BVLT) om prik- en snijongevallen structureel te voorkomen en te bestrijden.
Belgische survey bevestigt de omvang van het probleem
Het startschot voor dit initiatief werd gegeven met behulp van een survey die de KU Leuven op vraag van beMedTech uitvoerde onder verpleegkundigen en medisch laboratorium-technologen. Ruim 900 personen namen deel, een duidelijk teken dat deze problematiek sterk leeft onder zorgverleners. Uit de antwoorden blijkt dat Belgische verpleegkundigen en medisch laboratorium technologen de dans niet ontspringen. Zo gaf meer dan de helft van de respondenten aan in zijn/haar loopbaan al minstens één prikongeval te hebben opgelopen. Verder blijkt ook dat heel wat incidenten onder de radar blijven omdat ze niet gemeld en dus niet geregistreerd worden. Opvallend is dat één op vier respondenten die aangaven dat ze hun laatste prik- of snijongeval niet meldden dat niet deden uit angst. Er lijkt op het terrein dus een taboe- en angstsfeer te heersen. Een andere verontrustende vaststelling is dat slechts de helft van de deelnemers aangaf voldoende opleiding te krijgen over het gebruik van (veilig) prik- en injectiemateriaal.
Medische technologiesector en zorgverleners slaan handen in mekaar
Prik- en snijongevallen veroorzaken heel wat menselijk leed en kosten. Ze zijn nochtans perfect te voorkomen, elk prik- of snijongeval is er één te veel. De resultaten van de survey maken duidelijk dat er in de Belgische zorginstellingen nog heel wat ruimte is voor verbetering. In het belang van de zorgverleners én om perfect te vermijden uitgaven tegen te gaan, roept beMedTech, met de steun van de verpleegkundigen en de medisch laboratorium technologen, de overheid op deze problematiek hoog op de politieke agenda te zetten en maximaal in te zetten op de preventie van prik- en snijongevallen.
Concreet stellen beMedTech, de Belgische federatie van de industrie van de medische technologieën, en haar leden die deel uitmaken van de werkgroep safety in samenwerking met de Algemene Unie van Verpleegkundigen van België (AUVB-UGIB-AKVB) en de Belgische Vereniging van Laboratorium Technologen (ABTL-BVLT) een actief veiligheidsbeleid voor dat gebaseerd is op vijf kernpunten:
- Betere rapportering en monitoring
Er is nood aan een gestandaardiseerde meldingsprocedure van prik- en snijongevallen binnen de zorginstellingen waarbij elk incident gerapporteerd wordt. Daarnaast moet er werk gemaakt worden van een nationaal gecentraliseerd register.
- Verdere introductie van veiligheidsmateriaal en veilige procedures
Internationaal onderzoek, resultaten in Belgische ziekenhuizen en de survey bij Belgische zorgverleners geven aan dat het gebruik van instrumenten voorzien van een veiligheidssysteem het risico op prik- en snijongevallen beperkt. De introductie hiervan verloopt echter té langzaam.
- Budgettaire ruimte voor zorginstellingen
De transitie naar veiligheidsmateriaal vergt een aanzienlijke financiële inspanning. Er zijn verschillende manieren waarop hiervoor voldoende budgettaire ruimte kan worden vrijgemaakt.
- Investering in opleiding en bewustmaking van zorgverleners
Het is belangrijk zorgverleners bewust te maken van de gevaren van prik- en snijongevallen en hen voldoende te trainen in het gebruik van (veilig) prik- en injectiemateriaal.
- Bindend wetgevend kader en striktere naleving
Het huidige wetgevend kader is te vrijblijvend. Er is nood aan wetgeving die het ter beschikking stellen van veiligheidsmateriaal op de werkvloer verplicht. Bovendien moet beter toegekeken worden op de naleving hiervan.