Power To Care-enquête: druk op de zorg blijft groot.

Zorg- en hulpverleners ervaren na één jaar coronacrisis nog steeds in hoge tot zeer hoge mate symptomen van chronische stress. Deze aanhoudende stress heeft een negatieve impact op hun welzijn en zou eveneens een negatieve impact kunnen hebben op de kwaliteit van de geboden zorg. 19% van de deelnemers overweegt te stoppen met het uitoefenen van hun beroep. De nood aan ondersteuning blijft dan ook hoog. Dat blijkt uit de tweede nationale ‘POWER TO CARE’-enquête van Sciensano en KU Leuven, waaraan 2.530 professionelen (waarvan 1678 Vlamingen) uit de gezondheids- en welzijnssector en mantelzorgers deelnamen. Na analyse van deze resultaten ontwikkelde De ZorgSamen een online Zorgscreener om psychologische ondersteuning binnen handbereik te brengen.

Tussen 16 maart 2021 en 26 maart 2021 vulden 2.530 zorg- en hulpverleners en mantelzorgers de tweede nationale online bevraging in die peilt naar hun mentale welzijn. De druk op degenen die actief zijn in de zorg- en welzijnssector is al hoog en neemt tijdens de COVID-19-crisis nog verder toe. Hun welzijn meten is noodzakelijk om gevolg te kunnen geven aan eventuele alarmsignalen.

Chronische en acute stress

Uit de analyse van de online bevraging blijkt dat na één jaar COVID-19-crisis en nadat een groot deel van hen (gedeeltelijk) gevaccineerd is, heel wat zorg- en hulpverleners de effecten van chronische stress aan den lijve blijven ondervinden.

De deelnemende zorg- en welzijnsmedewerkers rapporteerden in maart 2021 de volgende symptomen, die het gevolg zijn van chronische stress, als sterk tot zeer sterk aanwezig:

• zich vermoeid voelen (59% van de deelnemers)
• onder druk staan (51% van de deelnemers)
• zichzelf niet voldoende kunnen ontspannen (47% van de deelnemers)
• slaaptekort (38% van de deelnemers)
• concentratiestoornissen (28% van de deelnemers).

Deze bevindingen inzake chronische stress komen grotendeels overeen met de eerste ‘POWER TO CARE’-enquête in december 2020. Ook het voorkomen van lichamelijke klachten die verband houden met chronische stress blijft alarmerend hoog in maart 2021:

• spier- en gewrichtspijn (36% van de deelnemers)
• hoofdpijn (29% van de deelnemers)
• maagproblemen (17% van de deelnemers).

De hoge mate waarin de symptomen gelinkt aan chronische stress aanwezig zijn, zowel bij de bevraagde zorg- en hulpverleners van maart 2021 als bij die van december 2020, zou een negatieve impact kunnen hebben op de kwaliteit van de geboden zorg.

19% van de deelnemers overweegt om te stoppen

Ook op professioneel vlak laat de COVID-19-crisis zijn sporen na bij zorg- en hulpverleners. In december 2020 overwoog 22% om te stoppen met het uitoefenen van hun beroep, tegenover 10% vóór de COVID-19-crisis. In maart 2021 overwoog 19% van zorg- en hulpverlener om te stoppen. 22% van de bevraagden had het ‘gevoel er alleen voor te staan’, slechts 56% rapporteerde het gevoel deel uit te maken van een team. Opvallend is dat ook één jaar na de crisis amper 36% van de deelnemers zegt dat ze ‘voldoende steun en begeleiding’ kunnen vragen. De COVID-19-crisis leidt dus ook tot een verhoogd risico op uitstroom.

Psychologische ondersteuning via deZorgSamen.be
Directe collega’s en leidinggevenden spelen een cruciale rol in preventie en eerste opvang. Naast die collectieve aanpak, is een individueel aanbod eveneens belangrijk: zorgverleners of welzijnswerkers en hun leidinggevenden die willen screenen of ze nood hebben aan psychologische ondersteuning, kunnen gebruik maken van de Zorgscreener , een korte vragenlijst van www.dezorgsamen.be. De ZorgSamen is een platform dat inzet op het vergroten van veerkracht bij zorgverleners en welzijnswerkers.

De Zorgscreener peilt met enkele vragen naar de gedachten en gevoelens van de zorgverlener. Invullen duurt slechts enkele minuten en de gegevens worden anoniem verwerkt. De screener geeft aan of het nuttig is om een gesprek te hebben met een andere zorgprofessional. De screener geeft niet alleen melding bij duidelijke signalen van overbelasting, maar biedt ook de vrijblijvende keuze aan om gecontacteerd te worden voor een gesprek. Dit gebeurt binnen de drie werkdagen.

Dankzij een sterk en innovatief partnerschap staat een breed beschikbaar aanbod van psychologische ondersteuning ter beschikking. Ontwikkeld onder impuls van de Vlaamse overheid gaan de externe diensten voor preventie en bescherming op het werk, in eerste instantie, het eerste gesprek aan met de zorgvrager. Ze bieden tevens ondersteuning bij werk-gerelateerde hulpvragen. Indien nodig, bieden geconventioneerde klinische eerstelijnspsychologen en –orthopedagogen basispsychologische begeleiding. De Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg staan klaar met een ondersteunend aanbod van gespecialiseerde hulp bij de meer complexe problemen. Zo komt psychologische ondersteuning voor onze zorgverleners binnen handbereik, dit dichtbij huis, zonder wachttijden.

De Zorgscreener is te vinden via www.dezorgsamen.be, klik door naar ‘hulp gezocht’.

De opmaak en inhoud van de Zorgscreener kwamen tot stand door de divisie Psychodiagnostiek van de VVKP met steun van de Vlaamse Overheid. Zorgnet-Icuro en Te Gek!? ondersteunden de ontwikkeling.

Raadpleeg alle resultaten van de tweede ‘POWER TO CARE’-enquête.