16/12/2019
Financiering

Hervorming van de ziekenhuisfinanciering: hoelang duurt het nog?

Uit de ziekenhuisbarometer van CM, die de facturen van de Belgische ziekenhuizen van 2018 onder de loep neemt, blijkt dat de aangerekende ereloonsupplementen opnieuw gestegen zijn, dit keer met 4,7% bovenop de index. Volgens Zorgnet-Icuro, koepel van de Vlaamse ziekenhuizen, legt het  onderzoek de vinger op de wonde. Het financieringssysteem is tot op de draad versleten, niet transparant en laat te grote verschillen toe. De overheid heeft jarenlang verzuimd hieraan iets te doen, waardoor het gevaar voor een gezondheidszorg met twee snelheden toeneemt. Het voorstel van CM om de middelen van de hospitalisatieverzekeringen te injecteren in de ziekteverzekering is alvast een constructieve piste om deze vicieuze cirkel te doorbreken.

Het probleem van de structurele onderfinanciering van de Belgische ziekenhuizen is al decennialang gekend. De Belgische ziekenhuizen ontvangen veel te weinig overheidsmiddelen om hun investeringen in infrastructuur en personeel te kunnen betalen. Om rond te komen moeten de ziekenhuizen zij ook aan te kloppen bij hun artsen, die een deel van hun erelonen afstaan. Elke ziekenhuisdirectie moet daarvoor in gesprek gaan met de artsen die er hun zelfstandige activiteit uitoefenen. Die compenseren op hun beurt de afdrachten door hogere supplementen te vragen. Het is een perverse vicieuze cirkel die niet doorbroken geraakt, de vele analyses van professoren, kenniscentra en de sector zelf ten spijt. Hierdoor ligt het aandeel dat de patiënten betalen hoger dan in andere Europese landen.

Uit de jaarlijkse financiële doorlichting (MAHA) van de Belgische ziekenhuizen blijkt dat de financiële toestand jaar na jaar meer precair wordt. Het courant resultaat van de ziekenhuizen is bijzonder zorgwekkend. Dat bedroeg in 2018 voor alle Belgische ziekenhuizen samen maar 31 miljoen op een omzet van 15,543 miljard, met andere woorden een flinterdunne marge van 0,2 % van de omzet.  Het betekent dat zelfs een kleine verstoring van de inkomsten catastrofale gevolgen kan hebben en zet een stevige rem op de investeringscapaciteit die nodig is om de infrastructuur in stand te houden en gelijke tred te houden met de ontwikkelingen in de gezondheidszorg. 30 van de 91 Belgische ziekenhuizen ging in 2019 in het rood. 

De hervorming van de ziekenhuisfinanciering, inclusief de herijking van de nomenclatuur, staat al lang op de politieke agenda. Toch verzuimde de vorige federale regering dit prangende probleem bij de wortel aan te pakken. Er gebeurde vijf jaar lang niets. Wel werd er fors bespaard. Het afschaffen of sterk beperken van de ereloonsupplementen zal enkel mogelijk zijn als ziekenhuizen ook echt voldoende vergoed worden voor hun kosten. En die kosten worden steeds hoger. Om een voorbeeld te noemen: alleen al de ICT-investeringen die nodig zijn voor het elektronisch patiëntendossier (EPD), bedragen meer dan 600 miljoen, terwijl de federale overheid maar voor 56 miljoen tussenkomt.   

Ook Zorgnet-Icuro pleit in de eerste plaats voor een betaalbare en toegankelijke ziekenhuiszorg voor iedereen. De erelonen zijn maar één element in een complexe ziekenhuisfinanciering, waar alle draadjes met elkaar verbonden zijn. Een grondige hervorming van het hele systeem dringt zich op, al jarenlang. Het voorstel om de middelen uit de hospitalisatieverzekeringen over te hevelen naar de ziekteverzekering verdient alle aandacht. Zorgnet-Icuro is dan ook vragende partij om opnieuw rond de tafel te gaan zitten, vanuit een gelijkwaardige positie van de drie betrokken partijen: ziekenfondsen, artsen én ziekenhuizen. Een tijdlang was er een werkgroep actief rond dit thema, maar die viel stil in het voorjaar. Wij vragen om de draad opnieuw op te nemen. 

Transparantie moet inderdaad de norm zijn, maar dat geldt evenzeer voor de ziekenfondsen en hun aanvullende verzekeringen. Ook zij maken onlosmakelijk deel uit van HET systeem. Ook van hen vragen we dat ze open kaart spelen, vanuit een constructieve houding. En de overheid dient haar verantwoordelijkheid als spelverdeler op te nemen. Onverwijld.