Zorg aan Zet - Warme zorg

Hoe zorgen we dat er voldoende zorgpersoneel is? En hoe kunnen we maken dat zij voldoende tijd hebben voor warme, kwaliteitsvolle zorg?

Te weinig jongeren kiezen voor een zorgberoep. Het zal de komende jaren steeds moeilijker worden om zorgpersoneel aan te werven. En dat terwijl de werkdruk nu al hoog is. Medewerkers in de zorg geven aan dat ze met te weinig zijn om goede en warme zorg te kunnen geven. Hoe houden we de zorgberoepen aantrekkelijk?

Verpleegkundige en zorgkundige staan bovenaan de lijst van knelpuntberoepen. Dat zal de volgende jaren niet verbeteren, integendeel. We stevenen regelrecht af op een drastisch tekort aan zorgpersoneel. Nog minder zorghanden voor nog meer werk. Hoe ver kunnen we de boog nog opspannen?

We dreigen in een vicieuze cirkel terecht te komen. In de komende jaren gaan veel medewerkers in de zorg met pensioen, terwijl er onvoldoende jonge mensen klaarstaan om hen te vervangen. Voor elke twee vacatures is er slechts één werkzoekende kandidaat. Door de vergrijzing en doordat er minder mantelzorgers zijn, stijgt tegelijkertijd de vraag naar zorg, en dus naar meer zorgmedewerkers. De zorg wordt ook complexer en de verwachtingen van de patiënten en cliënten hoger. Dat leidt tot een heel hoge druk op de werkvloer, waardoor meer mensen overvraagd worden, opgebrand raken of uit het beroep stappen. Een weinig rooskleurig toekomstbeeld.

Bovendien is het aantal zorgmedewerkers dat de overheid per dienst, afdeling of voorziening financiert ontoereikend. In de Belgische ziekenhuizen bijvoorbeeld zorgt 1 verpleegkundige voor 11 patiënten, terwijl in Europa het gemiddelde 1 verpleegkundige per 8 patiënten bedraagt. Om deze kloof te dichten is een budget van bijna 1 miljard euro nodig. Ook in de ouderenzorg, waar steeds meer bewoners zeer veel zorg nodig hebben, krijgt het personeel het met de huidige bestaffing niet meer gebolwerkt.

Zorgverleners geven zelf aan dat ze met te weinig zijn om het soort zorg te bieden dat ze zouden willen: warme en kwaliteitsvolle zorg, met voldoende tijd voor de mensen. Ze zijn bijvoorbeeld veel met verplichte administratie en registratie bezig, en te weinig met de kern van hun job. Ze willen goede zorg verlenen, maar dat lukt niet altijd. Het extraatje, het menselijke, valt weg omdat ze zich overwerkt en overvraagd voelen.

Zorgmedewerkers kunnen rekenen op veel maatschappelijke waardering. Al verwachten we wel dat ze zich volledig en onvoorwaardelijk inzetten in functie van de gezondheid en het welzijn van de mensen die hen zijn toevertrouwd. Dat ze bezield zijn en meeleven. Dat ze competent zijn, expertise en kennis hebben. Maar ook zij zijn kwetsbaar. Ook zij hebben hun grenzen en beperkingen. Ook zij zijn ‘maar’ mensen en dus ‘feilbaar’, net als jij en ik. Misschien zijn onze verwachtingen naar zorgpersoneel niet altijd voldoende realistisch? En moeten we ook alert zijn voor hun kwetsbaarheid.

We hebben alle hoofden, harten en handen van de zorgmedewerkers broodnodig. Hoe kunnen we jonge mensen warm maken om te kiezen voor een zorgberoep?