Zorg aan Zet - Toegankelijkheid

Hoe kunnen mensen de juiste zorg krijgen?

Iedereen die zorg nodig heeft, heeft het recht op toegang tot zorg op de juiste plaats, op het juiste moment, in de juiste hoeveelheid. Toch slagen we er niet altijd in om dat voor iedereen waar te maken. Hoe werken we de drempels weg?

Bijna acht op de tien Belgen zeggen in goede gezondheid te verkeren en zijn tevreden over onze zorg. Toch weerklinkt er ook kritiek. Sluit de zorg voldoende aan op de vele verschillende noden? Heel wat mensen vallen uit de boot en hebben geen toegang tot de zorg en ondersteuning die ze nodig hebben. De redenen daarvoor zijn divers: ze kunnen hun zorg niet betalen, ze vinden hun weg onvoldoende in het aanbod, ze weten niet wat er allemaal mogelijk is, ze botsen op wachtlijsten …

De ziekteverzekering is verplicht voor alle Belgen, waardoor zorgkosten grotendeels terugbetaald worden. Daarnaast zijn er een aantal extra tegemoetkomingen voor mensen met een laag inkomen, zoals de maximumfactuur, verhoogde terugbetaling, het zorgbudget voor ouderen, …. Toch is de eigen bijdrage die mensen in ons land betalen behoorlijk hoog: bijna één vijfde van de ziektekosten komt uit onze eigen portemonnee. Dat is meer dan het gemiddelde in de ons omringende landen. Het financiële aspect is een belangrijke drempel in de toegang tot de juiste zorg en ondersteuning. Sommige mensen stellen gezondheidszorg bijvoorbeeld uit omdat ze die niet kunnen betalen, bewoners van woonzorgcentra dienen zelf via de dagprijs een groot deel van hun zorgkost te betalen of personen met een beperking moeten soms jarenlang wachten op een budget, ….

Daarnaast is de juiste zorg ook niet altijd beschikbaar wanneer je die nodig hebt. Voor consultaties bij sommige specialisten in het ziekenhuis moet je weken vooraf een afspraak boeken. Mensen met een nood aan psychische begeleiding komen op wachtlijsten terecht. Voor de oudere met dementie vinden de kinderen niet snel genoeg een woonzorgcentrum in de buurt dat aangepaste zorg kan bieden. Soms lijkt het ook een kwestie van praktische organisatie. In woonzorgcentra komen bijvoorbeeld geen tandartsen of oogartsen langs, en de bewoners geraken niet tot bij de specialisten. Onvoldoende bereikbaarheid en een ongelijke regionale spreiding van het aanbod maken dat mensen soms onvoldoende toegang tot zorg hebben.

“Ik weet niet wat er allemaal bestaat”, “Ik word van het kastje naar de muur gestuurd”, “Het is ingewikkeld”… Als het over zorg gaat, weerklinken dat soort bedenkingen vaak. Mensen die zorg nodig hebben, voelen zich vaak machteloos; ze lopen verloren in het doolhof van zorgverleners en zorgorganisaties. Laat staan dat ze goed weten wat hun rechten zijn. Net dat gebrek aan kennis zorgt ervoor dat mensen niet altijd op de juiste plaats terechtkomen en de juiste zorg krijgen.

Onze samenleving wordt ook meer en meer divers. De zorgverleners hebben daar in hun omgang met zorgvragers niet altijd voldoende oog voor. Toegankelijke zorg en ondersteuning aanbieden betekent ook aandacht hebben voor voorkeuren, gewoonten en specifieke noden van mensen met een andere achtergrond.

Er zijn nog veel drempels in de zorg. Op welke manier kunnen we volgens jou hieraan werken?

Welke creatieve oplossingen zie jij om de zorg toegankelijker te maken en welke stem geven we hierbij aan de zorgvrager en zijn mantelzorger?