Zorg aan Zet - Continuïteit

Hoe kunnen we alle zorg die mensen nodig hebben goed op elkaar afstemmen?

Wie zorg krijgt, wil graag dat die zorg naadloos verloopt. De overgang van de ene zorgverlener naar de andere of van de ene zorgvorm naar de andere moet vlot gaan. Zonder breuklijnen. Hoe zorgen we ervoor dat mensen geen hindernissen ervaren?

Wanneer iemand zorg krijgt, zijn er vaak vele diensten en zorgverleners mee gemoeid. Mensen gaan bijvoorbeeld eerst langs bij hun huisarts die hen doorverwijst, na een ziekenopname gaan ze naar een revalidatiecentrum, om daarna thuiszorg te krijgen. Of iemand heeft een psychische kwetsbaarheid, wordt opgenomen op een psychiatrische afdeling, waarna de behandeling ambulant wordt voortgezet. Iemand kan tegelijk meerdere chronische aandoeningen of problemen hebben, waardoor hij te maken krijgt met meerdere zorgverleners en specialisten, die allemaal apart langskomen. De clichés zijn bekend: dezelfde onderzoeken gebeuren meerdere keren, de zorgvrager moet zijn verhaal telkens opnieuw doen, zorgverlener x is niet op de hoogte van wat zorgverlener y heeft gedaan… En dat terwijl hij eigenlijk alleen maar vraagt om als mens respectvol benaderd en geholpen te worden, en niet als een optelsom van zijn symptomen of deelbehoeften.

Elke zorgverlener of zorgvoorziening wil kwaliteitsvolle zorg bieden die de individuele noden en behoeften van de zorgvrager respecteert. Maar als de zorg wordt overgedragen aan iemand anders of een ander team knelt het schoentje. Dan lopen er allerlei zaken mis, waardoor zowel de zorgvrager als de zorgverleners gefrustreerd raken. Dan voelen mensen zich aan hun lot overgelaten. Ook de inbreng en de noden van de mantelzorgers komen hierbij niet altijd voldoende in beeld. Hoe kunnen we iedereen die zorg verleent beter laten samenwerken zodat de zorg ook een echte goed afgestemde ’totaalzorg’ wordt? Het is een van de grote, zo niet dé grootste uitdaging voor de toekomst.

ICT, in de eerste plaats een goed elektronisch patiëntendossier, wordt vaak genoemd als een ondersteunende hefboom om zorg beter te stroomlijnen. Die ICT kan toelaten om op een veilige manier gegevens snel en probleemloos uit te wisselen en allerlei zaken te coördineren en op te volgen. Het samenwerken in teams en netwerken is wellicht de enige manier om echte continuïteit van zorg te geven. Het is een uitdaging van formaat om organisaties en professionals over sectoren en voorzieningen heen écht te laten samenwerken en de zorg in nauw overleg met de zorgvrager en zijn omgeving vorm te geven.

Open communicatie, overleg en coördinatie zijn sleutelwoorden om de overgangen in de zorg soepel te laten verlopen. Daarvan is iedereen overtuigd. In de praktijk blijkt dat echter een moeilijke oefening te zijn. De zorgsector bestaat uit heel veel aparte sectoren en aanbieders, elk met hun eigen organisatie, financiering en specifieke regels. De verschillende professionals houden vaak vast aan strikte functieomschrijvingen. Daarin verandering brengen verloopt moeizaam. Over de muurtjes heen denken en kijken veronderstelt dat velen hun comfortzone willen verlaten. Zo krijgt zorg op maat een kans.

Wat zijn volgens jou de belangrijkste belemmeringen die een naadloze zorg in de weg staan?

En hoe kunnen we die hindernissen wegnemen?

Welke stem geven we aan de zorgvrager en zijn mantelzorger?

Welke rol kunnen innovaties hierbij spelen?