11 maart 2019

MUZIEKTHERAPEUTE

BEATRIJS DE KLERCK, NATIONAAL MS CENTRUM

Naast mijn carrière als professioneel violiste, werk ik al meer dan zeven jaar als muziektherapeute in het Nationaal MS Centrum in Melsbroek. Ik geef muziektherapie aan patiënten – zowel Neder­landstalige als Franstalige – die in het centrum zijn gehospitaliseerd. Omdat zij meermaals worden opgenomen, leg ik met hen langdurige trajecten af.

Als tiener ging ik regelmatig op bezoek bij mijn oma in het woonzorgcentrum, daar speelde ik muziek voor haar. Dat was onze manier van communiceren. Op het einde van haar leven was het zelfs onze enige vorm van contact en dat toonde voor mij heel duidelijk de kracht van muziek aan. Toen ik hoorde dat er zoiets bestond als muziektherapie, was ik meteen geïntrigeerd. Omdat ik ook dolgraag professioneel violiste wilde worden, besloot ik beide studies te combineren. Ik studeerde eerst vijf jaar viool aan de Hogeschool voor Wetenschap en Kunst, campus Lemmensinstituut (vandaag heet dat LUCA School of Arts) en behaalde daar mijn Masterdiploma. Daarna studeerde ik nog enkele jaren verder om een Master in Muziektherapie te behalen. Tijdens mijn stagejaar in het UC Sint-Jozef in Kortenberg werd ik gecontacteerd door het Nationaal MS Centrum, waar men muziektherapie innovatief vond en me de kans gaf om dat in hun centrum op te starten.

EMOTIONELE EFFECTEN

Cijfers en de wetenschap toonden het reeds aan: het effect van muziek is niet te onderschatten. Op fysiek vlak bijvoorbeeld. Denk aan relaxatie, het verbeteren van de concentratie of het oefenen van motorische vaardigheden zoals de handfunctie. Maar wat vooral speelt, is het emotionele effect. Muziek roept bepaalde emoties op. Herinneringen. Belevingen. Het helpt pa­tiënten om hun gevoelens uit te drukken en te delen. Ze laten zich horen via een andere manier. Daarom behoor ik als muziek­therapeute tot de psychologische dienst.

Patiënten komen bij mij op verschillende manieren terecht. Tijdens hun intake­gesprek vertelt de revalidatiearts hen dat ze muziektherapie kunnen volgen. Soms wordt de therapie aangeraden door een arts of worden ze doorverwezen door een psycholoog. Bijvoorbeeld als ze het emotioneel moeilijk hebben, hun woorden niet vinden of verbaal minder sterk zijn om zich uit te drukken tijdens één-op-één-gesprekken. Muziek helpt immers om los te laten. 

Improvisatieoefeningen zijn een groot onderdeel van de therapie. Ik gebruik toegankelijke instrumenten en speel altijd mee. Naast het improviseren luisteren we soms ook samen naar muziek en praten we over wat die oproept. Muziek brengt mensen innerlijk in beweging. Ook songwriting komt aan bod. Vaak neem ik de liedjes met professionele apparatuur op, dan kan de patiënt die nadien beluisteren. Soms werk ik individueel met patiënten, soms in kleine groepjes. 

VANUIT HET BUIKGEVOEL

In muziektherapie is het esthetische niet van belang. Patiënten hoeven dus geen muzikale aanleg te hebben of een instrument kunnen spelen. Iedereen kan muziek maken. Soms is het zelfs gemakkelijker als ze geen noten kunnen lezen of akkoorden kunnen spelen, want dan vertrekken ze voluit vanuit hun buikgevoel. In het begin moet ik patiënten aanmoedigen, zodat ze hun weerstand overwinnen. Door mee te spelen, vergroot ik hun vertrouwen.

Wekelijks hoor en zie ik mooie verhalen. Door muziek te maken, zijn mensen in staat om iets te creëren, om nieuwe capaciteiten te ontplooien. Om eens niet te kijken naar wat niet meer lukt, maar vooral naar wat wel nog kan. Ook de emoties die tijdens een eerste improvisatie kunnen ontstaan, vind ik ontroerend. Dan zie ik de blokkades van patiënten loskomen. Muziek geeft echt zin en betekenis. 

TEKST: MIEKE VASSEUR • BEELD: PETER DE SCHRYVER