10/06/2019
Zorgbeleid Woonzorg

Wij zijn te gast bij onze bewoners

10 juni 2019

WZC AKSENT IS AMBASSADEUR PROJECT WONEN EN LEVEN

"WIJ ZIJN TE GAST BIJ ONZE BEWONERS"

“De tijd dat je het als woonzorgcentrum goed deed wanneer het eten lekker was en bewoners wekelijks bingo speelden, ligt ver achter ons. De wensen van de bewoners zijn veranderd en onze rol is geëvolueerd”, zegt Wouter Van der Donckt, directeur van wzc Aksent in Lendelede. “We zijn ervan overtuigd dat iedereen een zinvol leven kan leiden waarbij de bewoner zelf de regie in handen kan houden. Als ambassadeur van het project Wonen en Leven zetten we met Aksent die visie om in de praktijk.”

Wat is de kern van het project Wonen en Leven?
“Voor steeds meer gebruikers van zorg- en dienstverlening staat kwaliteit van leven, autonomie en eigen regie centraal. Maar tegelijk stijgt de zorgzwaarte in onze woonzorgcentra. Die twee factoren samen met de schaarste aan goede kandidaat-medewerkers op de arbeidsmarkt stellen de woonzorgcentra voor een grote uitdaging. 

Dat is de Vlaamse overheid niet ontgaan. Om ouderenvoorzieningen te helpen bij het ontwikkelen van een kwaliteitsvol woonleefbeleid richtte het Agentschap Zorg en Gezondheid in samenwerking met Zorgnet-Icuro, VVSG en VLOZO het project Wonen en Leven op. Woonzorgcentra kregen de kans om in een lerend netwerk te stappen waar ze procesmatig uitzoeken hoe je kan evolueren van ‘zorg’ naar ‘wonen en leven met zorg’.”

Hoe werden jullie tot ambassadeur van het project benoemd?
“We zijn een woonzorgcentrum met een positieve uitstraling. Niet alleen aan de buitenkant. Tien jaar geleden zaten we nog in een oud gebouw en zelfs toen zei men van ons wzc dat het eten er lekker was en het personeel vriendelijk. Bewoners mogen bij ons zichzelf zijn. We zijn ervan overtuigd dat mensen de regie van hun leven – rekening houdend met hun fysieke en mentale mogelijkheden - in eigen handen moeten kunnen houden. Iedereen heeft recht op een zinvol leven, in welke levensfase je je ook bevindt. Daarom stelden wij ons met wzc Aksent kandidaat. Samen met 19 andere woonzorgcentra werden we uit 60 inschrijvingen geselecteerd om ambassadeur te zijn in dit project. Als ambassadeur deel je ervaring rond de implementatie met andere woonzorgcentra die in het project stappen.”

Hoe hebben jullie dat aangepakt?
”We hebben dit project aangegrepen om onze visie meer gedragen om te zetten in de praktijk. Dat doe je niet vanuit een kantoor of vergaderzaal, maar wel door de medewerkers sterker te maken en hen de kans te geven om zelf initiatief te nemen in een duidelijk kader en hen daarbij te steunen. Daarbij blijft de beleving van de bewoner de focus. Wat vindt onze bewoner belangrijk en hoe kunnen we daarop inspelen?

Ergotherapeut Hanne en diensthoofd bewonerszorg Hilde vormen de tandem die dit project in wzc Aksent trekken. Daarbij worden ze geholpen door de teamcoördinatoren Hannelore en Valerie. Samen bekeken we hoe we de visie op Wonen en Leven konden doen ‘leven’. Hoe creëer je goesting bij de medewerkers om daarmee aan de slag te gaan? 

De teamcoördinatoren waren onmiddellijk enthousiast om mee te werken. De tijden zijn immers sterk veranderd. Bewoners en familie zijn terecht kritischer geworden. Je maakt je er als woonzorgcentrum niet meer vanaf door lekker eten te serveren en een wekelijkse bingo te organiseren. Onze bewoners zijn geen patiënten. Dit woonzorgcentrum is hun nieuwe thuis en wij zijn als zorgverleners te gast in hun woonplek. Voor onze medewerkers, vrijwilligers en het leidinggevend team ligt de lat op alle vlakken hoger. De laatste tien jaar hebben we een mooi gebouw, een goede naam en een dagprijs die hoort bij een nieuwbouw. Dat creëert hoge verwachtingen bij kandidaat-bewoners en families. Goede en doordachte communicatie van medewerkers en leidinggevenden wordt belangrijker. Ook onze medewerkers zijn niet perfect. Onze organisatie kent – net zoals andere woonzorgcentra - haar beperkingen en grenzen. Verwachtingen moeten dus op het juiste moment worden afgestemd op de realiteit van een modern eigentijds woonzorgcentrum waar mensen goed kunnen samen leven, wonen én ook graag werken.

Tijdens een kick-off met alle medewerkers schetsten we de zes elementen waar het bij wonen en leven om draait. Het gaat over verbondenheid, betekenisvol leven, uit eigen kracht handelen en regie houden. Maar ook om zelfwaarde-gevoel, je thuis voelen, hoop en optimisme. 

Via ‘woon-en-leef sessies’ denken medewerkers na en nemen ze standpunten in over stellingen, waardoor ze het leven in het woonzorgcentrum vanuit de beleving van de bewoners bekijken. ‘Wanneer kom jij het liefst werken?’ ‘Wanneer voel jij je deel van een hecht team of wanneer heb jij het gevoel dat je er alleen voor staat?’, vroegen we bijvoorbeeld. Door daarover na te denken, voelden de medewerkers hoe belangrijk verbondenheid is of hoe moeilijk het is om regie uit handen te geven.”

Zijn het dan ook de medewerkers die de visie omzetten in concrete acties?
”Ja, we hebben onze medewerkers uitgedaagd om wonen en leven om te zetten in de praktijk. We gingen na wat er leeft in het woonzorgcentrum. Wat detecteren we in het dagelijkse leven? Wat wordt er uitgesproken door de familie? Wat ervaren we op de werkvloer? Wat betekenen ‘zorg’ en ‘wonen en leven’ in ons huis? 

Zo selecteerden we zeven thema’s: valpreventie, vroegtijdige zorgplanning, integratie van de bewoners, zinvolle dagbesteding, omgaan met klachten, voeding en psychisch welzijn. 

Op basis van de interesses en talenten werden en worden medewerkers samengebracht in werkgroepen die aan de slag gingen rond die thema’s. In die werkgroepen is er al mooi werk geleverd.” 

Noem eens een aantal voorbeelden.
”We experimenteren met zinvolle dagbestedingen. Zo kiezen sommige bewoners om te gaan zwemmen, met een groep geïnteresseerde bewoners trokken we naar de Koninklijke Serres van Laken. Het team van kinesisten organiseerde tijdens de Week van de Valpreventie activiteiten om bewoners bewust te maken van het belang van bewegen. Ze leerden de bewoners omgaan met hindernissen. De ‘ronde van Lendelede’ werd gereden, er was een valpreventie-quiz en een hindernissenparcours. 

Maar ook het keukenteam nam verschillende initiatieven. Ze maken werk van de presentatie van de maaltijden, vernieuwden het menu op maat van de huidige bewonerspopulatie en voorzien af en toe een specialleke. Op 14 februari serveerden ze een Valentijnsmenu. Ze introduceerden zelfgemaakte infuusdrank met fruit en kruiden die de bewoners kunnen tappen uit een glazen drankdispenser. Medewerkers zoeken en experimenteren binnen duidelijke afspraken. Dat leidt tot een bruisende dynamiek.”

Hoe kregen de bewoners en hun familie een stem in dit project?
“Eind februari hebben we de bewoners en families bevraagd via een enquête. We presenteerden verschillende thema’s en vroegen hen aan te duiden wat ze belangrijk vinden op het vlak van wonen en leven. We goten alle resultaten in een woordenwolk en daar sprongen een viertal accenten duidelijk naar voren. Bewoners willen zich thuis voelen en een goede relatie hebben met de medewerkers. Daarnaast stonden lekker eten en vriendelijke omgang hoog in de prioriteiten. We hebben diezelfde enquête ook afgenomen bij onze medewerkers en de twee woordenwolken naast elkaar gelegd. Er waren hier en daar wat accentverschillen, maar de meeste items kregen een vergelijkbare waardering.”

Zou je andere woonzorgcentra aanraden om in dit project te stappen?
”Het is een boeiend traject om aan te werken, maar je komt er niet door top-down een systeem te willen opleggen. We hebben ons DNA onder de loep genomen en versterken dat via het geven van regelruimte aan onze medewerkers zodat ze zich kunnen profileren vanuit hun talenten en interesses. Dat draagt bij tot meer arbeidsvreugde, zinvol werk, een betere retentie en tot goesting om een gedragen bewonersgerichte cultuur te creëren. Zo kunnen we in Lendelede bouwen aan een mooi verhaal. Je kan bewonersgerichtheid niet van bovenaf dicteren. Mijn rol als directeur bestaat onder meer uit het faciliteren van de implementatie, het duidelijk communiceren van rollen, het kader en het uitdragen van de bewonersgerichte visie. Ik bevestig, samen met het diensthoofd en de teamcoördinatoren, de medewerkers die een taak opnemen in een werkgroep of gewoon dagelijks een bewonersgerichte houding aannemen. Zij zijn het immers die met hun ideeën, voorstellen, inzet en houding op een duurzame wijze een verschil maken voor onze bewoners.”

Het project Wonen en Leven in woonzorgcentra wordt gesteund door de Vlaamse overheid, Zorgnet-Icuro via Cairos, VVSG en VLOZO. Meer info: www.woonleefwijzer.be

 

TEKST: KIM MARLIER • BEELD: PATRICK HOLDERBEKE

Reactie toevoegen

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.