NIEUWE AUDIT ZIEKENHUIZEN IN 2020 OP KRUISSNELHEID

WE WILLEN DE BESTE PRAKTIJKEN NAAR VOOR HALEN EN PROMOTEN

Maart 2020

Het toezicht van de federale overheid op de ziekenhuizen zal de komende jaren grondig veranderen. Het RIZIV, de FOD Volksgezondheid en het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) hebben samen de nieuwe dienst ‘Audit Ziekenhuizen’ opgericht. Het project komt stilaan op kruissnelheid: de methodiek voor de audits is bepaald, een eerste auditronde op het terrein is uitgevoerd en de dienst is volop aan het aanwerven. Zorgwijzer klopte voor tekst en uitleg aan bij dokter Nick De Swaef, waarnemend leiding­gevende van de nieuwe dienst. 

Het toezicht van de federale overheid op de ziekenhuizen wordt op een nieuwe leest geschoeid. Tot voor kort gebeurde de federale inspectie in ziekenhuizen apart door het RIZIV, de FOD Volksgezondheid en het FAGG, die elk vanuit hun eigen bevoegdheid optraden. In het kader van de hertekening van de gezondheidsadministraties, waarvoor er een gezamenlijke sokkel in de bestuursovereenkomsten van het RIZIV, de FOD en het FAGG werd opgenomen, namen de drie administraties het initiatief voor dit nieuwe project. Het inzicht was gegroeid dat er naast de klassieke inspecties ook nood was aan een andere vorm van toezicht, dit om ervoor te zorgen dat patiënten in elk ziekenhuis een optimale zorg kunnen krijgen binnen de best mogelijke besteding van de middelen.

EEN MEER STUREND TOEZICHT

Zo werd het project ‘Audit Ziekenhuizen’ geboren. Dokter Nick De Swaef: “De opdracht luidde om een nieuwe audit uit te werken die de doelmatigheid en efficiëntie van de zorg zou bevorderen. In eerste instantie brengen de drie gezondheidsadministraties daarvoor hun competenties en data samen. De analyse van die gekoppelde data heeft immers een significante meerwaarde voor het inzicht in de geleverde zorg. Mogelijk kunnen later ook nog andere administraties aansluiten bij het project.”

Door een geïntegreerde aanpak en meer linken tussen de verschillende diensten te leggen, wil de federale overheid een meer sturend toezicht voeren. “We houden de ziekenhuizen als het ware een spiegel voor. Deze audits vormen immers het sluitstuk in het toezicht op de kwaliteit van de zorg. We willen precies de artsen, gezondheidsprofessionals en beheerders prikkelen en ondersteunen om na te denken over de doelmatigheid en efficiëntie van de zorg en hen aanzetten tot bijsturing waar nodig. Zo willen we samen met hen werken aan continue verbetering.”

Voor dit verhaal werd van een wit blad vertrokken. “De uitdaging was om een volledig nieuwe dienst op te richten, de juiste mensen bijeen te brengen en op te leiden tot auditor, en de methodiek en processen uit te werken. In goed anderhalf jaar tijd hebben we alle praktische zaken georganiseerd en onze nieuwe werkwijze ontwikkeld”, legt De Swaef uit. “We zijn zo goed als klaar om onze missie uit te voeren. Alleen moet het team nog verder worden ingevuld. Er is ook een stukje wetgevend werk nodig om de laatste zaken, bijvoorbeeld rond de verbetertrajecten, formeel te regelen.” 

THEMATISCHE EN DATAGEDREVEN AUDITS

De nieuwe audits in ziekenhuizen zullen thematisch en datagedreven zijn. “De eerste stap in onze methodiek is dat we over een bepaald onderwerp – denk aan een specifieke behandeling of zorgtraject – alle relevante data van de drie instellingen koppelen en analyseren. Mocht blijken dat we over onvoldoende data beschikken of dat die niet genoeg gedetailleerd zijn, dan bevragen we de ziekenhuizen tijdens een vooronderzoek. Onze eerste analyse heeft immers tot doel om een set indicatoren op te bouwen, ook op basis van de beschikbare literatuur over best practices.”

In een tweede fase maakt de dienst een selec­tie van ziekenhuizen waar ze ter plekke wil gaan om verder zicht te krijgen op de verstrekte zorg. Nick De Swaef: “We willen weten hoe een zorgproces in elkaar zit, nagaan of de data waarover we als overheid beschikken overeenstemmen met de data in het dossier in het ziekenhuis en ziekenhuizen tevens de kans geven om duiding te geven bij hun aanpak. Zo kunnen we niet alleen de beste praktijken in de Belgische ziekenhuiszorg identificeren en promoten, maar ook verbetertrajecten voorstellen.” 

EINDRAPPORT MET GEANONIMISEERDE SCORES

Finaal publiceert Audit Ziekenhuizen een eindrapport waarin de resultaten per ziekenhuis geanonimiseerd worden weer­gegeven. “Dat moet de objectiviteit van de audit garanderen. We zullen in een eerste fase werken met cijfercodes, waarbij elk ziekenhuis enkel zijn eigen code kent en dus kan zien hoe het scoort in de benchmark. In functie van de vooropgestelde indicatoren kan men dan nagaan wat er nodig is om nog beter te doen.”

“Mocht een bepaalde drempel niet worden gehaald, dan kunnen er in de toekomst ook meer dwingende verbetertrajecten komen. Die zouden wij dan als dienst kunnen opvolgen”, aldus dokter De Swaef. “Let wel: vastgestelde, manifeste en intentionele inbreuken op de regelgeving van de drie betrokken instellingen behoren niet tot de scope van Audit Ziekenhuizen maar blijven de bevoegdheid van de betrokken inspectiediensten zoals RIZIV-DGEC of de Inspectie FAGG.”

EERSTE TEST OVER BARIATRISCHE HEELKUNDE

De voorbije maanden werd de nieuwe methodiek een eerste keer toegepast voor een audit over de bariatrische heelkunde. “We vormden een set van testgegevens op basis van de 97 ziekenhuizen die in 2016 bariatrische ingrepen aanboden. De gegevens waarover de drie administraties beschikten, werden geanalyseerd en leverden de indicatoren voor de benchmark op.”

“Vervolgens zijn we naar 19 ziekenhuizen gestapt met specifieke vragen: enerzijds om meer te weten te komen over hun zorgtraject, maar anderzijds ook om na te gaan of de gegevens die we hadden gevonden, overeenstemden met de praktijk.”

De bevindingen van de auditors leverden een rapport van een 80-tal bladzijden op dat recent openbaar werd gemaakt. Nick De Swaef: “Zowel de methodiek als het eindrapport, waaraan een kernteam van een zestal artsen heeft gewerkt, is goedgekeurd door de stuurgroep van Audit Ziekenhuizen. Die bestaat uit directeurs-­generaal en leidinggevende ambtenaren van de drie betrokken administraties. We kunnen dus de ziekenhuizen informeren en de communicatie opstarten.”

LIJST MET GEPLANDE AUDITS VERSCHIJNT IN HET VOORJAAR

Intussen is het team in volle ontplooiing. Binnenkort moet de nieuwe dienst een ploeg van 13 artsen tellen, aangevuld met verpleegkundigen, data-analisten, een apotheker en een gezondheidseconoom. “We zijn nu een tweede project opgestart, een audit over de zware medische beeldvorming. We zullen werken binnen een meerjarenplanning. De lijst van onderwerpen zal vooraf worden gepubliceerd, zodat de ziekenhuizen zelf ook zullen weten wanneer ze in aanmerking komen. Dat zal de eerste keer gebeuren in het voorjaar van 2020”, besluit dokter De Swaef.

Het algemeen auditrapport ‘bariatrische heelkunde’ kan je raadplegen op de website van het RIZIV: www.riziv.fgov.be/nl/themas/zorgkwaliteit/Paginas/federaal-toezicht-audit-ziekenhuizen.aspx 

HOE SITUEERT DE AUDIT ZIEKENHUIZEN ZICH IN HET VLAAMSE KWALITEITSLANDSCHAP?

De laatste jaren zetten de Vlaamse ziekenhuizen grote stappen om hun kwaliteit van zorg beter kenbaar te maken en systematischer op te volgen. Eerste pijler is het nalevingstoezicht en eventueel het systeemtoezicht door Zorginspectie. Dat laat toe de Vlaamse ziekenhuizen te toetsen op de Vlaamse eisenkaders en de federale wetgeving. De tweede pijler is het Vlaams Indicatorenproject voor Patiënten en Professionals (VIP²) binnen het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg. De derde pijler is de internationale accreditering door JCI of NIAZ, beiden ISQua geaccrediteerd. Deze accrediteringen maken het mogelijk om te vergelijken met wat er internationaal gangbaar is inzake kwaliteitsbeleid. Aan de tweede en derde pijler participeren bijna alle Vlaamse ziekenhuizen op vrijwillige basis.

De federale audit ziekenhuizen kan bij­komende inzichten aanreiken voor de medische en verpleegkundig zorgaspecten zelf. In deze audits kunnen onder meer MZG-data en nomenclatuurdata samen worden geanalyseerd en getoetst aan EBM richtlijnen. Op die manier vullen ze dus de tweede pijler, de Vlaamse indicatoren, aan met inhoudelijke proces- en outcome-gerichte data. Doen we de juiste dingen en met welk resultaat? Daarnaast toetst de audit ziekenhuizen de conformiteit van de coderingen en de doelmatige aanwending van de federale middelen af die naar de sector gaan. 

TEKST: BJÖRN CRUL • BEELD: DIETER MEYNS