Dankzij project internationale solidariteit gaat 10.000 euro naar Kigoma Training College

Hoe Zorgnet-Icuro zijn steentje bijdraagt aan de versterking van de gezondheidszorg in Afrika

Naar goede gewoonte verdeelt Zorgnet-Icuro jaarlijks 50.000 euro over projecten die de gezondheidszorg in de derde wereld versterken. Binnen de werkgroep ‘Internationale Solidariteit’ werd ook dit jaar een hoofdproject gekozen waar maar liefst 10.000 euro naartoe gaat. Dit keer viel de keuze op het ‘Kigoma Training College’, een school in Tanzania waar jongeren vijf opleidingen kunnen volgen: sociaal werk, verpleegkunde, vroedkunde, recht en gemeenschapsontwikkeling. Dankzij de steun vanuit Zorgnet-Icuro komen daar twee opleidingen bij: farmacie en klinisch officier. De middelen zullen onder andere worden ingezet om in het Kigoma Training College de bibliotheek te versterken, het internet te optimaliseren en computers aan te kopen.

Het project in Kigoma werd voorgedragen door Jo Gommers, algemeen directeur bij KOHESI. Hij ging in maart en juli van 2022 naar Tanzania om het nieuws over de schenking zelf te kunnen brengen. Zorgwijzer had een gesprek met Jo Gommers, maar ook met mensen ter plekke.

Jo Gommers

Hoe is de band met het Kigoma Training College (KTC) ontstaan?

Mijn band met Kigoma is meer dan 10 jaar geleden ontstaan. Aanleiding daarvoor is mijn collega Gert Wouters. Gert werkte als vrijwilliger ooit een half jaar in Marumba, een dorp in het binnenland van Tanzania. Uit die periode dateren zijn banden met de Broeders van Liefde. Toen we met de UCLL een bestemming zochten voor korte studiereizen naar het zuiden, kwamen we bij de regio Kigoma uit. Gert is psychiatrisch verpleegkundige en was ook lang verbonden aan de hogeschool. Toen we later allebei aan de slag gingen in de Limburgse geestelijke gezondheidszorg, was de verbinding snel gelegd en nu vinden we elkaar om de samenwerking met de projecten van Broeders in de regio levendig te houden.

Dekolonisering is de uitdaging voor de toekomst van de ontwikkelingssamenwerking. Wordt er anno 2022 nog steeds patriarchaal gekeken naar hulp vanuit het ‘rijke noorden’ aan het ‘arme zuiden’?

Zeker en vast. Het is een complex verhaal. Het zit in ons allemaal. Daarmee bedoel ik zowel bij ons, noorderlingen, in onze hoofden en in ons gedrag, maar ook bij onze partners in het zuiden. Klassieke ontwikkelingssamenwerking houdt de ongelijke verhouding in stand, het houdt de afhankelijkheid staande. Er is nog een hele weg te gaan om de evenwichten te herstellen en het koloniale verleden uit ons gedrag te krijgen. Van ontwikkelingssamenwerking zijn we opgeschoven naar internationale solidariteit. Solidariteit is een mooie waarde maar blijft vertrekken van een ongelijke verhouding. Een volgende stap is te evolueren naar internationale rechtvaardigheid. Hoe kunnen we daar met z’n allen aan bijdragen? Die vraag is voor mij het kompas waarop ik me richt voor alle projecten en initiatieven die we opzetten in het zuiden.

Je bent zelf recent op bezoek geweest in Kigoma, hoe reageerden ze daar op de toelage van 10.000 euro vanuit Zorgnet-Icuro?

Ik ging inderdaad langs in maart en juli. Om te antwoorden op deze vraag moet ik verwijzen naar mijn antwoord op je vorige vraag. We proberen Sinterklaastoestanden te vermijden al is dat niet gemakkelijk. Ik geef een voorbeeld: vanuit KOHESI schenken we de laatste jaren onze afgeschreven laptops aan projecten in Kigoma. Wanneer ik daar dan ben, ligt de focus op het ‘geven en krijgen’ terwijl ik graag de nadruk leg op ‘delen en uitwisselen’. Dat is lastig omdat ik bij het schenken van de laptops uitgebreid bejubeld wordt voor onze vrijgevigheid. Het is altijd zoeken naar een manier om het Sinterklaasgevoel te vermijden.

“Van ontwikkelingssamenwerking zijn we opgeschoven naar internationale solidariteit. Solidariteit is een mooie waarde maar blijft vertrekken van een ongelijke verhouding. Een volgende stap is te evolueren naar internationale rechtvaardigheid”

Je moet echter weten dat KTC zonder enige overheidssubsidie werkt. Zowel de infrastructuur als de werking wordt volledig betaald door de inkomsten die men haalt uit de inschrijvingsgelden. Studenten betalen voor hun opleiding en studeren is duur. Dat zorgt ervoor dat giften – zoals het budget van Zorgnet-Icuro – er enorm welkom zijn. Die materiële steun voor de computerklas en voor de bibliotheek maakt voor hen echt wel een verschil. Zo kunnen ze budgetten vanuit eigen inkomsten sparen voor de uitbouw van de accommodatie en kunnen ze groeien. Zo zijn er recent twee opleidingen toegevoegd aan het aanbod: farmacie en klinisch officier. Die extra opleidingen trekken extra studenten aan die zorgen voor meer inkomsten. De school is het laatste jaar verdubbeld in omvang en dit is mede te danken aan de financiële injectie vanuit Zorgnet-Icuro.

Ik vind het belangrijk om de samenwerking met KTC als een geheel te zien en de focus niet te zeer te leggen op de materiële steun. Zowel in maart als in juli zijn we in de school vorming gaan geven, enerzijds aan docenten maar de laatste keer ook aan studenten. En hoewel ook hieraan een koloniaal kantje zit, wil ik er toch de nadruk op leggen. We delen onze kennis, onze ervaringen en we vragen aan hen om dat ook te doen. Zo worden wij ook rijker als mens en als professional. Dat is wat ik bedoel met ‘delen en uitwisselen’.

Wat zijn de toekomstplannen van de NGO Fracarita met betrekking tot de regio Kigoma?

De convenant met Fracarita Belgium loopt eind 2024 af. Tot dan is er steun voorzien voor de verschillende projecten. De grote uitdaging is om tegen die tijd zelfredzaam te worden. Ik moet zeggen dat ze goed op weg zijn. Zo ontwikkelen ze inkomsten dankzij horeca-activiteiten, retail en landbouw. Er wordt zelfs een stukje ingezet op commercialisering van zorg. Men tracht een marge te nemen op somatische zorg en behandeling om geestelijke gezondheidszorg goedkoper te kunnen aanbieden. De inspanningen om zelfvoorzienend te worden, verdienen alle lof en ik ben ervan overtuigd dat het er goed uitziet. We mogen hen nu nog wel niet in de steek laten. Het is belangrijk om onze – in de eerste plaats – morele steun te blijven bieden.

Isack Clement (Student)

Hoe staat u tegenover de giften vanuit het noorden?

Ik dank de mensen uit het noorden voor hun steun. Daardoor worden veel studenten in ons college geholpen. Zo wordt ook de infrastructuur versterkt: we kunnen nieuwe computers aankopen en boeken toevoegen aan de bibliotheek. Al zijn er van beide nog steeds te weinig in vergelijking met het aantal studenten dat zich elk semester in Kigoma Training College inschrijft.

Merkt u dat de infrastructuur van de school en de kwaliteit van het onderwijs de laatste jaren verbeterd zijn?

Ja, het valt me echt op dat de infrastructuur van de school sterk verbeterd is: de klaslokalen, de laboratoria, de kantoren en de studieomgeving zijn vernieuwd en worden elke dag beter. Ook de kwaliteit van het onderwijs is sterk toegenomen en verbeterd. Mijn bijzondere dank gaat uit naar de Congregatie van de Broeders van Liefde in Tanzania, die een goede band onderhouden met onze directeur van het Kigoma Training College, Bro. Louis Kusaya.

“De infrastructuur van de school is sterk verbeterd: de klaslokalen, de laboratoria, de kantoren en de studieomgeving zijn vernieuwd en worden elke dag beter”

Welk beroep hoop je later te gaan doen?

Ik hoop een Bachelor in Verpleegkunde en Vroedkunde te behalen.

Leraar Cornelius Ndemeleje

Is het gemakkelijk om les te geven in Tanzania? Wat kan er gedaan worden om het te verbeteren?

Het is erg moeilijk om in Tanzania te werken en daar zijn meerdere redenen voor. Ten eerste de leeromgeving: de meeste scholen en hogere onderwijsinstellingen in Tanzania beschikken niet over voldoende en moderne klaslokalen. Wij, leraren, gebruiken gewoonlijk oude klaslokalen die eigenlijk ook te klein zijn. In een klaslokaal met een capaciteit tot 50 leerlingen, zitten soms tot 100 leerlingen. In die zin is het voor de leraren zeer moeilijk om les te geven en is het ook moeilijker voor de leerlingen om aandacht te vestigen. Ten tweede zijn er ook de gebrekkige leermiddelen. Leraren in Tanzania gebruiken oude en ontoereikende faciliteiten. Het is heel gebruikelijk dat leraren zich verlaten op één bron, zoals boeken, omdat ze geen computers hebben. Wij gebruiken tweedehands of derdehands computers en projectoren die eerder traag zijn. Dat de regering geen fondsen ter beschikking stelt, helpt ons niet vooruit.

Momenteel lopen 300 tot 400 jongeren school in KTC. Is het de bedoeling om dat aantal aanzienlijk te verhogen?

De meeste jonge Tanzaniaanse jongens en meisjes zijn zeer geïnteresseerd om in de gezondheidszorg te werken, maar de meerderheid kan het zich niet veroorloven om zich in te schrijven voor programma's in de gezondheidszorg en aanverwante wetenschappen vanwege de kosten van het collegegeld. Kigoma Training College heeft de capaciteit om 700 tot 1000 studenten in te schrijven voor programma's in de gezondheids- en aanverwante wetenschappen (verpleegkunde en vroedkunde, klinische geneeskunde en farmaceutische wetenschappen), maar de instelling ontvangt normaal slechts 200 tot 400 inschrijvingen. KTC zelf kan het zich niet veroorloven hen te ondersteunen omdat er niet genoeg fondsen zijn om dat te doen.

“De meeste jonge Tanzaniaanse jongens en meisjes zijn zeer geïnteresseerd om in de gezondheidszorg te werken, maar de meerderheid kan het zich niet veroorloven om zich in te schrijven”

De meeste aanvragen of kandidaten die we ontvangen, komen uit arme gezinnen. Sommigen beginnen met hun studie, maar maken ze niet af vanwege financiële problemen of moeilijkheden. Natuurlijk zijn er velen die voor onze programma's in aanmerking komen, maar door financiële problemen uiteindelijk op het platteland moeten worstelen. Veel jonge mannen en vrouwen, zelfs degenen die we momenteel op het college hebben, hebben financiële steun nodig om hun dromen waar te maken.

Bro. Louis Kusaya (directeur KTC)

In welke mate helpt de geldelijke steun bij de uitbreiding van Kigoma Training College?

De bedragen die we vanuit het noorden ontvangen, zorgen ervoor dat we Kigoma Training College kunnen versterken op drie vlakken. Eerst en vooral op vlak van infrastructuur: we kunnen nu extra klaslokalen bijbouwen en een stimulerende leeromgeving creëren. Ten tweede academisch: de steun van het noorden heeft geholpen om onze bibliotheek uit te breiden. Vroeger was de bibliotheek erg klein met een minimum aan boeken, maar nu is de bibliotheek gegroeid. Tot slot hebben jullie budgetten geholpen bij de uitbreiding van ons computerlokaal. Ons doel is om 100 computers in het computerlokaal te krijgen.

“De bedragen die we vanuit het noorden ontvangen, zorgen ervoor dat we Kigoma Training College kunnen versterken. Eerst en vooral op vlak van infrastructuur: we kunnen nu extra klaslokalen bijbouwen en een stimulerende leeromgeving creëren”

Zijn er in de toekomst nog financiële bijdragen uit het noorden nodig om Kigoma Training College te versterken of streeft u naar een punt waarop u volledig zelfvoorzienend kunt zijn?

De financiële bijdrage is en blijft nodig vanuit het noorden, omdat we nog steeds worstelen om op eigen benen te kunnen staan. We hebben nog steeds steun nodig, zodat we financieel onafhankelijk kunnen worden.

KTC wil twee extra cursussen aan haar aanbod toevoegen: farmacie en klinisch officier. Hoe hard zijn deze nodig?

Tanzania heeft een tekort aan artsen in de landelijke gebieden. Klinisch officieren kunnen dat tekort opvangen door te gaan werken in de dorpen. Apothekers zijn hard nodig in de samenleving omdat de meeste mensen niet weten hoe ze medicijnen moeten gebruiken, ze nemen gewoon medicijnen zonder medische voorschriften. De twee programma's zijn ook goed voor de werkgelegenheid, voor zowel de overheid als om te werken als zelfstandige.

KTC wil hoger onderwijs zo toegankelijk mogelijk maken. Slagen jullie daarin?

We willen ervoor zorgen dat zowel meisjes als jongens een goede, kwalitatieve opleiding met minimale kosten kunnen genieten. Met de steun van het noorden, zal KTC erin slagen om minstens één meisje per gezin een kans op onderwijs te geven. Daarnaast zullen we erin slagen om door middel van het e- learning programma het onderwijs voor velen toegankelijk te maken.

Verpleegkundige William Maganga

De gezondheidszorg in Tanzania is beperkter dan in de meeste Europese landen, is Europa een voorbeeld op het gebied van gezondheidszorg? Of zou je het anders willen doen?

Tanzania kan niet concurreren met de Europese landen. Hoewel onze gezondheidszorg voor onze mensen in vergelijking met jullie beperkt is, werkt de Tanzaniaanse regering heel hard aan het verbeteren van de gezondheidszorg, zowel in stedelijke gebieden als op het platteland.

Is de opleiding van studenten in de gezondheidszorg vandaag beter dan uw opleiding toen was?

Het antwoord is ja! Tanzania is niet statisch: we gaan vooruit. Er is nu een grote verbetering ten opzichte van de afgelopen jaren. Er zijn nu meer dan 80 scholen voor verpleegkunde en vroedkunde die cursussen met een certificaat en diploma aanbieden. We hebben ook meer dan zes universiteiten die zowel bachelor- als masteropleidingen in verpleegkunde en vroedkunde en in verpleegkunde-onderwijs aanbieden. Sommige hooggekwalificeerde verpleegkundigen houden zich ook bezig met onderzoek op het gebied van de verpleegkunde en de vroedkunde.

“Er zijn in Tanzania nu meer dan 80 scholen voor verpleegkunde en vroedkunde die cursussen met een certificaat en diploma aanbieden”

De curricula voor verpleegkunde zijn van tijd tot tijd herzien om ze aan te passen aan de huidige trend van ziekten en aan de technologische ontwikkelingen in de geneeskunde, zoals computers en mobiele telefoons. Er zijn nieuwe vakken aan het leerplan toegevoegd, bijvoorbeeld basiscomputertoepassingen en ondernemerschap. Er worden nu ook mannelijke verpleegkundigen aangeworven voor de studie vroedkunde.