29/05/2018
Geestelijke gezondheidszorg

Preventie bij pedofiele gevoelens kan veel onheil voorkomen

29 mei 2018

EEN JAAR STOP IT NOW!

PREVENTIE BIJ PEDOFIELE GEVOELENS KAN VEEL ONHEIL VOORKOMEN

In mei mocht Stop it Now! een eerste kaarsje uitblazen. De Vlaamse hulplijn voor mensen met pedofiele gevoelens en hun omgeving kan een positieve balans voorleggen. Dankzij een goede samenwerking tussen diverse gespecialiseerde partners is er vandaag een laagdrempelig aanbod dat sterk inzet op preventie. We praten erover met Minne De Boeck van het UFC en Kris Vanhoeck van I.T.E.R.-CGG Ahasverus.

Minne De Boeck werkt als criminologe in het Vlaams steuncentrum en tevens behandelcentrum voor seksueel afwijkend gedrag van het Universitair Forensisch Centrum (UFC) in Antwerpen. Het behandelcentrum ondersteunt zowel daders als andere organisaties die rond dat thema werken, waaronder de gespecialiseerde CGG’s. “Ongeveer één derde van onze cliënten komt op eigen initiatief, de grote meerderheid wordt door justitie verwezen na gepleegde feiten”, vertelt Minne De Boeck. “We wilden meer op preventie werken, het verschil maken vóór het kwaad geschiedt. In 2014 organiseerden we samen met Child Focus een studiedag waarop we good practices uit Nederland, Engeland en Duitsland presenteerden. Op initiatief van het UFC, Child Focus, Sensoa, Zorgnet-Icuro, de CAW-groep en I.T.E.R., en met de steun van minister Jo Vandeurzen en de Koning Boudewijnstichting, zijn we uiteindelijk in mei 2017 van start gegaan met Stop it Now! Het UFC nam het voorbereidend onderzoek, en neemt de wetenschappelijke en steunopdrachten op zich, maar I.T.E.R., het ambulant centrum voor preventie, begeleiding en behandeling van seksueel grensoverschrijdend gedrag van CGG Ahasverus, staat in voor de operationele werking van de hulplijn. Van meet af aan was duidelijk dat de hulplijn moest worden bemand door ervaren mensen, niet door vrijwilligers. Bovendien maakte dit initiatief alleen kans van slagen als het zou worden gedragen door een breder preventieproject ter bekendmaking en ondersteuning. Daarvoor zorgt het UFC.”

Minne De Boeck

DUWTJE IN DE RUG

“We zijn nu een jaar actief en Stop it Now! werkt. Tot 1 mei telden we 454 contactnames, waarvan 57% via e-mail en 43% telefonisch. Dat is anders dan in Nederland, waar mensen vooral telefonisch hulp zoeken. Blijkbaar zijn Vlamingen meer afwachtend en vinden ze e-mail toch nog iets laagdrempeliger. Een e-mail kan je natuurlijk ook beter voorbereiden dan een telefonisch gesprek.”

“We bereiken ook de drie doelgroepen die we vooraf voor ogen hadden. In de eerste plaats zijn dat mensen die zich zorgen maken over zichzelf: personen met pedofiele gevoelens die nog geen misbruik hebben gepleegd en onder hun gevoelens lijden. 59% van de contacten bestaat uit die groep. Zij willen vooral hun verhaal even kwijt. Tot die groep behoren ook zij die al beelden van misbruik van kinderen hebben bekeken. Dat is een strafbaar feit, maar de hulplijn is vrijblijvend: het is aan de persoon zelf om al dan niet verdere hulp te zoeken, maar uiteraard motiveren wij hen wel om dat te doen. De drempel voor die mensen om wegwijs te geraken in het aanbod en om hulp te zoeken is erg groot. De benaming van de centra alleen al: ‘gespecialiseerde centra voor dader­hulp’. Wie stapt daar gemakkelijk naartoe als je preventief hulp wil zoeken? Stop it Now! wil die personen de weg wijzen en ze een duwtje in de rug geven. Vaak nemen ze pas contact op als er iets gebeurd is: hun partner heeft iets ontdekt of de politie heeft hun laptop in beslag genomen. Het voordeel is dat ze dan vaak erg gemotiveerd zijn om effectief hulp te zoeken voor hun probleem.”

“We krijgen overigens ook steun van de politie. Ook zij zien de complexiteit van de problematiek en hebben ons project van in het begin positief onthaald. Ze ondersteunen ons voornamelijk bij de bekendmaking. Dat geldt trouwens ook voor de media, die heel genuanceerd over onze werking berichten. Ja, de reacties uit de samenleving zijn beter dan we ons hadden voorgesteld. Vooraf hadden velen ons gewaarschuwd: we zouden dreigtelefoons, valse melders en flauwe grappenmakers krijgen, maar eigenlijk komt dat amper voor. Dat is een fijne vaststelling.”

TIPS & TRICKS

“Een tweede doelgroep zijn de naasten die zich zorgen maken. Die groep maakt 24% van de oproepen uit. In 16,5% gaat het over een dichte naaste: de partner, ex-partner of een goede vriend. In 7,5% zijn het professionals die contact met ons opnemen: huisartsen, psychologen, seksuologen, medewerkers van de mobiele equipes … Wij motiveren die hulpverleners om de problematiek bespreekbaar te maken. Het stigma verhindert mensen om hulp te zoeken. Daarom moeten hulpverleners zich op een goede manier openstellen voor een gesprek. Samen met Sensoa hebben we daarvoor een handleiding met tips en tricks ontwikkeld, die binnenkort op onze website staat.”

Met Stop it Now! hebben we een stap in de goede richting gezet naar meer preventie en het doorbreken van het stigma. Ons netwerk groeit, wat nog betere doorverwijzing mogelijk maakt. 

“Een derde doelgroep is de brede samenleving die vragen heeft over pedofilie en kindermisbruik. Het thema roept dan ook heel wat issues op. We beseffen dat we op dat vlak erg afhankelijk zijn van de media. Telkens als we in de krant of op de radio komen, hoe beperkt ook, ondervinden we een piek in contacten. Dat toont dat het maatschappelijk debat een impact heeft. Wij willen in dat debat aanwezig zijn en met genuanceerde berichtgeving het taboe doorbreken. Daarom hebben we een communicatieplan opgesteld en zetten we onder meer in op sociale media campagnes, filmpjes en radiospots. Via sociale media bereiken we een breed publiek en ook al verschijnen daar soms minder prettige reacties, toch zien we dat de campagne effect heeft.”

“Met Stop it Now! hebben we een stap in de goede richting gezet naar meer preventie en het doorbreken van het stigma. Ons netwerk groeit, wat nog betere doorverwijzing mogelijk maakt. We leren de doelgroepen ook beter kennen. Zo hebben we op een bepaald moment vastgesteld dat veel mensen uit de eerste doelgroep kampen met gevoelens van angst, schaamte tot zelfs suïcidegedachten. Daarom hebben we de hulpverleners daarrond extra vorming gegeven. Om de drempel naar hulpverlening voor de doelgroep die al beelden van kindermisbruik bekeek verder te verlagen, ontwikkelen we nu een online zelfhulpmodule. Ook de profes­sionele hulpverleners willen we nog beter bereiken en betrekken. En ook de partners van de mensen met pedofiele gevoelens mogen we niet uit het oog verliezen: zij krijgen vaak weinig ondersteuning, terwijl ze er nood aan hebben. In Nederland bestaan al lotgenotengroepen. Misschien moeten we die ook bij ons opstarten? Je ziet: er is nog veel werk aan de winkel.”

“Uiteindelijk willen we mensen zo goed mogelijk doorverwijzen. Op een klein jaar hebben we 58 mensen via Stop it Now! doorverwezen naar een behandeltraject in samenwerking met diverse centra. Van hen zijn 25 mensen aan een behandeling gestart: 21 in gespecialiseerde centra, de rest bij private therapeuten en in het reguliere aanbod. Omdat we anonimiteit garanderen, is het niet gemakkelijk om hun traject verder te volgen. Maar we zijn tevreden met die eerste resultaten. We slagen erin om mensen aan te sporen om vrijwillig hulp te zoeken vóór het misloopt”, besluit Minne De Boeck.


“BELANGRIJKE ROL VOOR GESPECIALISEERDE CGG’S”

De hulplijn Stop it Now! wordt bemand door drie hulpverleners met ervaring bij I.T.E.R. – het ambulant regioteam voor preventie, begeleiding en behandeling van seksueel grensoverschrijdend gedrag – waarvan CGG Ahasverus een van de partners is. Kris Vanhoeck coördineert de hulplijn. “Het is belangrijk dat Stop it Now! ingebed is in een centrum met de nodige knowhow op het gebied van seksueel afwijkend gedrag. Onze hulpverleners aan de telefoon of e-mail zitten nooit alleen; er zijn altijd overlegmogelijkheden met een vaste medewerker. De materie is dan ook erg gespecialiseerd. De mensen die ons contacteren zijn heel erg op zoek naar hulp. Het is een grote misvatting dat zij enkel en alleen uit zijn op hun seksuele pleziertjes. Het lijden bij die mensen kan groot zijn. Ze zijn beschaamd en hebben dikwijls al een negatieve ervaring met de hulpverlening achter de rug. Ja, soms reageren therapeuten paniekerig. Iemand die hulp zoekt bij depressieve gevoelens wordt goed opgevangen, maar op het moment dat blijkt dat sociale isolatie aan de grondslag ligt en dat de isolatie voortkomt uit pedofiele gevoelens, dan voelen veel therapeuten zich plots niet meer bekwaam. Gespecialiseerde hulpverleners zijn daarom echt nodig op de eerste lijn en laagdrempeligheid is belangrijk.”

VERTWIJFELING GROOT

“Concreet wordt Stop it Now! bemand door twee ervaren hulpverleners van het volwassenenteam van I.T.E.R. en een collega van het jongerenteam. Er zijn immers ook jongeren die worstelen met hun seksuele gevoelens. De drie hulpverleners zijn extra opgeleid voor de gesprekken en hebben, toen dat nodig bleek, bij­komende vorming over suïcidepreventie gehad. De vertwijfeling bij de doelgroep is soms erg groot.”

“60% van de doelgroep zoekt contact via e-mail. Het voordeel daarvan is dat je als hulpverlener iets meer tijd hebt om na te denken. De verhalen en de vragen zijn immers vaak heel expliciet. Wie telefonisch contact opneemt, zoekt in de eerste plaats een luisterend oor. Pas nadat iemand zijn verhaal heeft kunnen doen, wordt een volgende stap mogelijk. Of we ook chat overwegen? Daarover hebben we nagedacht, maar we gaan er nog even mee wachten omdat het heel delicaat is: chatten gaat erg snel, je mist veel context die een stem wel geeft en het staat allemaal zwart op wit. Elk woord is belangrijk. Voor veel mensen is het al een grote overwinning als ze ons contacteren. We moeten er dan ook alles aan doen om ze zo goed mogelijk te ondersteunen.”

“Het doorverwijzen naar verdere hulpverlening lukt goed. Vlaanderen telt acht andere gespecialiseerde CGG’s, vier gespecialiseerde CAW’s en een netwerk van private seksuologen, psychotherapeuten en psychiaters. Met de CGG’s hebben we afgesproken dat cliënten die door Stop it Now! worden verwezen, voorrang kunnen krijgen bij het plannen van een intake­gesprek. Drie keer per jaar komen we ook samen met een focusgroep om onze werking goed af te stemmen. Stop it Now! is een voorbeeld van hoe het moet en hoe het kan”, aldus Kris Vanhoeck.

 

TEKST: FILIP DECRUYNAERE • BEELD: JAN LOCUS

BewarenBewaren

Reactie toevoegen

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.