Ziekenhuislandschap hervormen? Jazeker, maar liefst met aandacht voor kwaliteit en toegankelijkheid

“We kunnen gemakkelijk één op vier ziekenhuizen in België sluiten”. Dat is wat Luc van Gorp, voorzitter van CM, vandaag in een interview in Het Belang van Limburg laat noteren. Er is een overaanbod aan hartcentra, spoeddiensten, materniteiten… Het drastisch reduceren van dat zorgaanbod zal geen effect hebben noch op de toegankelijkheid, noch op de kwaliteit van zorg.  Luc Van Gorp zit meestal niet om een straffe uitspraak verlegen. Dat wisten we al langer. Maar is het zo eenvoudig? Om het met president Trump te zeggen: “gezondheidszorg is toch een ingewikkeld verhaal.” Zelfs de meester-twitteraar moest onlangs toegeven dat niet altijd alles in een korte en provocerende boutade is te vatten. 

De diagnose van wat er fout loopt in ons gezondheidssysteem, en zeker in de sector van de algemene ziekenhuizen, is de afgelopen jaren ten overvloede door allerlei stakeholders gemaakt. In hun regeerakkoorden namen zowel de federale als de Vlaamse overheid zich voor om met die diagnose aan de slag te gaan. Ondertussen wordt in stilte gewerkt aan de hervorming van het ziekenhuislandschap en de reorganisatie van het zorgaanbod, waarbij ziekenhuizen op regionale basis hun aanbod afstemmen in klinische netwerken. In een groot aantal regio’s worden tussen ziekenhuizen al eerste afspraken gemaakt over een toekomstig samenwerkingsmodel. De overheid is ondertussen bezig met de uittekening van een nieuw regelgevend kader.

Het zorgaanbod anders gaan organiseren, en beter afstemmen op de vraag – naar bijvoorbeeld meer chronische zorg -  vergt tijd en afspraken. Beweren dat dat eenvoudig kan door het sluiten van een kwart van de ziekenhuizen, gaat wel erg kort door de bocht. Een voorbeeld: als we morgen inderdaad flink snijden in het aanbod van spoedgevallendiensten, dan zijn we er in onze huidige structuur niet op voorbereid om heel wat ernstige pathologie op een kwaliteitsvolle manier op te vangen. Er zijn hiervoor aangepaste structuren nodig, en afspraken over taakverdeling en de inzet van mensen en middelen. De recente studie van het KCE over traumazorg wijst duidelijk op de nood om kwaliteitsvolle teams uit te bouwen. Dat alles vergt een groeiproces.

Patiënten willen kwaliteitsvolle zorg, en vragen – terecht -  dat de ziekenhuizen daarover transparant communiceren. Veel ziekenhuizen zijn laatste jaren bezig met een accreditering, waarbij een internationale instantie hun kwaliteit toetst. Op basis van hun feedback sturen ze processen bij en starten ze verbetertrajecten op. Als we nu snel snel gaan saneren, besparen, rationaliseren en ziekenhuizen sluiten, zullen we net die kwaliteit zwaar onder druk zetten. Waarmee we willen zeggen: hervormen ja, maar doe het doordacht, planmatig en wetenschappelijk verantwoord. Alleen op die manier kunnen we ervoor zorgen dat de excessen in het systeem worden weggesneden zonder dat we de toegankelijkheid en kwaliteit in gevaar brengen.

Dat de tijd meer dan rijp is om een aantal aanpassingen in het systeem door te voeren, daarover zijn we het allemaal eens. De overheden (federaal én Vlaams) hebben de contouren van deze transformatie van de zorg uitgetekend; de concrete uitwerking is bezig. Ook aanpassingen in de financiering horen bij die veranderingen. Het doel van de hervormingen is duidelijk: een zorgaanbod voor de patiënt dat toegankelijk blijft, inspeelt op de aanwezige noden en hem kwaliteit van zorg garandeert.

Meer informatie?
Marc Geboers, directeur algemene ziekenhuizen, 0475 25 98 24